Aminy alifatyczne
Aminy alifatyczne to kategoria organicznych związków chemicznych z grupy amin, w której grupa aminowa jest bezpośrednio związana z łańcuchem alifatycznym.
Właściwości
Zasadowość prostych, nasyconych amin alifatycznych jest nieco wyższa niż w przypadku amoniaku. Ich wartość pKa wynosi około 10–11 (dla amoniaku pKa = 9,3) i pozostaje w tym zakresie niezależnie od rzędowości aminy. Jest to około 5–6 rzędów wyższa wartość niż zasadowość amin aromatycznych (np. anilina ma pKa = 4,6) oraz heterocyklicznych (np. pirydyna ma pKa = 5,2).
Otrzymywanie
Istnieje wiele sposobów na otrzymywanie amin alifatycznych:
- Alkilowanie amoniaku, na przykład:
6NH3 + 6CH3CH2I → CH3CH2NH+2I− + (CH3CH2)2NH+I− + (CH3CH2)3N+I− + 3NH4I
Z uzyskanych soli można wydzielić wolne aminy poprzez działanie zasady, na przykład roztworu NaOH (np. CH3CH2NH+2I− + NaOH → CH3CH2NH2 + NaI + H2O). Mimo że powstaje mieszanina amin o różnej rzędowości, ta metoda ma znaczenie syntetyczne, ponieważ można je stosunkowo łatwo rozdzielić za pomocą destylacji frakcyjnej.
- Przegrupowanie Hofmanna, na przykład:
CH3(O)NH2 + Br2 + 4NaOH → CH3NH2 + 2NaBr + Na2CO3 + 2 H2O
- Przegrupowanie Curtisa, na przykład (uproszczony zapis sumaryczny):
CH3(O)N=N≡N + H2O → CH3NH2 + N2↑ + CO2↑
- Przegrupowanie Beckmanna, na przykład (uproszczony zapis sumaryczny; reakcja wymaga obecności kwasu, np. H2SO4):
R2C=NOH + H2O → RNH2 + RCOOH
- Redukcja związków nitrowych, nitryli, amidów i innych związków zawierających azot na niskich stopniach utlenienia, na przykład:
CH3NO2 + 3H2 → CH3NH2 + 2H2O
CH3C≡N + [H] (np. LiAlH4) → CH3NH2
CH3C(O)N(CH2CH3)2 + [H] (np. LiAlH4) → (CH3CH2)3N + H2O
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
J.D.J.D. Roberts, M.C.M.C. Caserio, Chemia organiczna, Warszawa: PWN, 1969.
