Aminotransferaza asparaginianowa
Aminotransferaza asparaginianowa, znana również jako AST (z ang. aspartate transaminase), AspAT oraz GOT (od ang. glutamic oxaloacetic transaminase), to enzym o charakterze narządowo niespecyficznym (EC 2.6.1.1), który odgrywa istotną rolę w metabolizmie białek. Należy do grupy transferaz, które przenoszą grupy aminowe z aminokwasów na α-ketokwasy.
Przyczyny wzrostu aktywności
Wzrost aktywności aminotransferazy asparaginianowej, jak również aminotransferazy alaninowej, może być spowodowany:
- martwicą mięśnia serca (w tym zawałem mięśnia sercowego oraz pourazowym uszkodzeniem mięśnia sercowego, także po zabiegach kardiochirurgicznych),
- chorobami wątroby (zapalenia wątroby, niezależnie od przyczyny),
- uszkodzeniem mięśni szkieletowych (urazy, dystrofia mięśniowa, rabdomioliza w wyniku zatruć oraz stosowania niektórych leków, zwłaszcza statyn),
- mononukleozą zakaźną,
- hipoksją,
- niewydolnością krążenia,
- zapaleniem trzustki,
- stosowaniem niektórych leków psychotropowych, takich jak agomelatyna czy amisulpryd.
Rutynowo określa się zarówno poziom aminotransferazy asparaginianowej, jak i aminotransferazy alaninowej (ALT), co prowadzi do wprowadzenia pojęcia wskaźnika de Ritisa, czyli stosunku AST do ALT. W warunkach prawidłowych wskaźnik ten jest większy od jedności (co oznacza, że wartości AST są nieco wyższe od ALT). Z kolei spadek poniżej 0,9 wyraźnie sugeruje chorobę miąższu wątroby. Wskaźnika de Ritisa nie oblicza się w sytuacjach, gdy aktywność AST i ALT jest w normie.
Mechanizm działania
Aminotransferaza asparaginianowa katalizuje reakcję transaminacji, co można zapisać w formie schematu:
α-ketokwas + kwas asparaginowy ⇌ kwas szczawiooctowy + α-aminokwas
lub odwrotnie:
α-aminokwas + kwas szczawiooctowy ⇌ α-ketokwas + kwas asparaginowy
Na przykład, kwas asparaginowy + α-ketoglutaran ⇌ kwas szczawiooctowy + kwas L-glutaminowy.
Aminotransferaza asparaginianowa w cytoplazmie przekształca szczawiooctan w asparaginian, natomiast jej forma mitochondrialna przekształca asparaginian w szczawiooctan.
Zobacz też
Bibliografia
- Edward Bańkowski: Biochemia. Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner, Wrocław 2005 ISBN 83-89581-10-8
- Robert Youngson: Collins. Słownik encyklopedyczny. Medycyna. RTW, 1997 ISBN 83-86822-53-8
