Aminokwasy egzogenne
Aminokwasy egzogenne (z greckiego éksō, co oznacza „na zewnątrz”) oraz aminokwasy niezbędne to takie, które organizm nie jest w stanie samodzielnie syntetyzować. Dlatego muszą być one dostarczane poprzez pożywienie, w przeciwieństwie do aminokwasów endogennych.
Różne organizmy mogą zaliczać różne aminokwasy do jednej z tych dwóch kategorii. Jednak w przypadku większości kręgowców aminokwasy te są takie same jak u ludzi. W przypadku roślin nie występuje taki podział, gdyż wszystkie aminokwasy są produkowane wewnętrznie. W literaturze można spotkać różne zestawienia aminokwasów endogennych. Niektóre z nich uwzględniają jedynie aminokwasy, które wchodzą w skład białek (aminokwasy białkowe), podczas gdy inne obejmują również te, które funkcjonują w organizmie jako niezależne związki chemiczne, uczestniczące w wielu procesach metabolizmu. Różnice te dotyczą także kwestii, czy uwzględniać aminokwasy, które chociaż mogą być syntetyzowane przez organizm, to jednak tylko w wyniku przekształcenia aminokwasów egzogennych.
Aminokwasy egzogenne dla dorosłego człowieka
Wśród aminokwasów egzogennych dla dorosłego człowieka znajdują się:
- Arginina i histydyna to aminokwasy względnie egzogenne (zwane również aminokwasami warunkowo egzogennymi). Są one produkowane w ilościach wystarczających dla dorosłego człowieka, ale zbyt małych dla rozwijającego się organizmu. Arginina powstaje z ornityny w cyklu ornitynowym, jednak większość z niej jest wykorzystywana dalej w tym cyklu, gdzie jest rozkładana do ornityny.
Nieodpowiednia dieta, uboga w niezbędne aminokwasy egzogenne, może prowadzić do różnych zaburzeń zdrowotnych. W przypadku innych ssaków zestaw aminokwasów egzogennych może się różnić; na przykład dla kotów tauryna jest niezbędnym aminokwasem.
