Aminek egipski
Aminek egipski, znany także jako kela egipska lub aminek zębodłubka (Visnaga daucoides Gaertn.), to gatunek rośliny zielnej. Występuje w naturalnych siedliskach w Azji Zachodniej, Północnej Afryce, na Maderze, Wyspach Kanaryjskich oraz w Europie Południowej. W Polsce jest uprawiany i sporadycznie dziczejący (efemerofit). Jego łacińska nazwa Ammi wywodzi się od greckiego słowa ammos, co oznacza piasek, co może odnosić się do małych wymagań siedliskowych lub niewielkich rozmiarów nasion. Roślina ta przypomina wyglądem koper włoski i jest rośliną jednoroczną lub dwuletnią.
Morfologia
Pokrój
Aminek egipski charakteryzuje się silnym rozgałęzieniem; w warunkach naturalnych dorasta do 50 cm wysokości, natomiast w uprawach może osiągać nawet 120 cm. Jego łodyga jest dęta i tylko w węzłach pełna, a dolna część jest słabo bruzdkowana.
Korzeń
Korzeń tej rośliny jest palowy, biały i słabo rozgałęziony.
Liście
Liście mają pochwiaste nasady, są delikatne oraz dwu- lub trzykrotnie dzielne.
Kwiaty
Kwiaty aminka egipskiego zebrane są w baldachy, które składają się z pokryw oraz pokrywek. Są to małe kwiaty o nieprzyjemnym zapachu, obupłciowe, z pięcioma białymi płatkami. Liczba pręcików wynosi od 2 do 5, a pylniki są dwukomorowe i różowe. Słupek składa się z dwóch szyjek, które tworzą się z dwóch zrośniętych owocolistków połączonych z dnem kwiatowym. Szyjki słupka umieszczone są na poduszeczce, która pełni również funkcję miodnika. Kwiaty tworzą kwiatostany baldachy o średnicy dochodzącej do 22 cm.
Owoc
Owocem jest rozłupnia, która rozpada się na dwie jajowate, wydłużone rozłupki z pięcioma żeberkami. Masa tysiąca nasion (MTN) wynosi od 0,5 do 0,85 g.
Zastosowanie
Aminek egipski jest rośliną leczniczą, stosowaną pomocniczo jako środek rozkurczający. Znajduje zastosowanie w leczeniu takich schorzeń jak choroba wieńcowa, kamica nerkowa oraz astma oskrzelowa. Surowcem zielarskim jest owoc aminka egipskiego – Ammi visnagae fructus. Kleina z aminka egipskiego powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych jelit, co skutkuje rozkurczowym działaniem na mięśnie gładkie jelit, macicy oraz oskrzeli. Jej zastosowanie może przeciwdziałać atakom astmy.
Sztywne i aromatyczne szypuły kwiatostanów są wykorzystywane do produkcji wykałaczek.
Uprawa
Aminek egipski preferuje ciepłe klimaty i ma długi okres wegetacji, trwający od 160 do 210 dni. Roślina ta była uprawiana już w starożytnym Egipcie, jednak próby aklimatyzacji w Polsce zakończyły się niepowodzeniem z powodu wczesnych przymrozków.
