AmigaOS to system operacyjny stworzony przez firmę Commodore International dla komputerów Amiga. Pierwsza wersja, oznaczona jako 1.0, zadebiutowała w 1985 roku, równocześnie z premierą komputera Amiga 1000.
Charakterystyka
System był od samego początku 32-bitowy i został zaprojektowany dla procesora Motorola 68000. Obsługiwane procesory to: MC68000, MC68010, MC68020, MC68030, MC68040, MC68060. Wersje systemu 3.x obsługują również procesory PowerPC (PPC) dzięki podsystemom WarpOS lub PowerUP. AmigaOS nadal działa na M68x00, ale istnieje możliwość uruchamiania aplikacji napisanych dla PPC. Konstrukcja kart procesorowych pozwala na równoczesną pracę obu procesorów, gdzie PPC pełni rolę koprocesora. Niedługo po wprowadzeniu kart z układami PPC powstał projekt MorphOS, mający na celu przeniesienie AmigaOS na architekturę PPC. Programiści napotykali trudności z powodu braku dokumentacji – kody źródłowe systemu v3.0/3.1 stały się niedostępne krótko po upadku Commodore. Istnieje również otwarta implementacja AmigaOS pod nazwą AROS, dostępna między innymi na platformie x86.
Aktualna wersja AmigaOS 4.1 została całkowicie przepisana dla procesorów PowerPC i działa na komputerach takich jak AmigaOne, micro A1, SAM440ep, SAM440 Flex, oraz Pegasos II. Oprogramowanie stworzone dla klasycznych Amig z procesorami serii MC68x może być uruchamiane dzięki dwóm wbudowanym emulatorom: interpretowanemu, który zapewnia wysoką zgodność z oryginalnym sprzętem, oraz JIT o nazwie Petunia, oferującemu dużą prędkość emulacji.
Jądro systemu wyróżnia się wielozadaniowością, zaawansowanymi możliwościami graficznymi, które są ściśle związane z architekturą komputerów Amiga, oraz niskim czasem reakcji, dzięki czemu system znalazł zastosowanie w aplikacjach real-time, mimo że nie był do nich pierwotnie projektowany. Wadą systemu jest brak ochrony pamięci. Zgodność z POSIX oraz X Window System można osiągnąć poprzez wykorzystanie zewnętrznych bibliotek.
System oferuje nowoczesny interfejs graficzny, w którym powłoką jest Workbench. Istnieją również niezależne powłoki tekstowe działające w trybie graficznym. Charakterystyczną cechą układów graficznych i samego systemu jest brak czysto tekstowych trybów graficznych. Już na etapie startu systemu użytkownik ma dostęp do graficznego interfejsu.
Standardowe systemy plików to OFS (Old File System – kickstart w wersji poniżej 2.0) oraz FFS (Fast File System). Dla AmigaOS rozwinięto również alternatywne systemy plików, takie jak: MUFS (Multi User File System), PFS (Professional File System), SFS (Smart File System). Modułowa konstrukcja umożliwia prostą i bezproblemową instalację dodatkowych systemów plików, takich jak ISO 9660, FAT, FAT32, MacFS itd.
Kickstart to część systemu umieszczona w pamięci ROM lub na dysku twardym komputerów Amiga, zawierająca jądro systemu oraz biblioteki niezbędne do jego uruchomienia.
AmigaOS 4.0
AmigaOS czwartej generacji został stworzony przez firmę Hyperion Entertainment na mocy umowy podpisanej 1 listopada 2001 roku z Amiga Inc. W czerwcu 2004 roku ukazała się pierwsza publiczna wersja systemu, znana jako „AmigaOS 4.0 Developer Pre-release”. Kolejne aktualizacje tej wersji pojawiły się w październiku 2004 roku (pierwsza aktualizacja), w czerwcu 2005 roku (trzecia aktualizacja) oraz w lutym 2006 roku (czwarta aktualizacja). Finalna wersja AmigaOS 4.0 została wydana 24 grudnia 2006 roku dla komputerów Amiga One oraz micro Amiga One. W lipcu 2007 roku opublikowano kolejną aktualizację. Wersja systemu dla klasycznych Amig z kartami z procesorem PowerPC zadebiutowała 30 listopada 2007 roku (pierwsza prezentacja miała miejsce na AmiWest 21 października 2007 roku).
AmigaOS 4.1
11 lipca 2008 roku – Hyperion Entertainment ogłosił wersję 4.1 systemu AmigaOS.
17 września 2008 roku – Hyperion Entertainment we współpracy z firmą Acube Systems podpisał licencję OEM na dystrybucję systemu AmigaOS 4.1 wraz z płytami głównymi produkowanymi przez Acube Systems: Sam440ep oraz Sam440ep-Flex.
31 stycznia 2009 roku – Hyperion Entertainment udostępnił wersję 4.1 systemu AmigaOS dla płyty głównej Pegasos II produkcji Genesi.
14 stycznia 2010 roku – Hyperion Entertainment wydał aktualizację systemu AmigaOS 4.1 pod nazwą „Update 1”. Aktualizacja jest dostępna dla Sam440ep, Sam440ep-Flex, Amiga One, micro Amiga One oraz Pegasos II. Zarejestrowani użytkownicy mogą pobrać archiwum „lha” z obrazem płyty z oficjalnej strony Hyperion Entertainment.
30 kwietnia 2010 roku – Hyperion Entertainment udostępnił kolejną aktualizację systemu AmigaOS 4.1, nazwaną „Update 2”. Aktualizacja jest dostępna dla AmigaOne, Sam440ep oraz Pegasos II. Do zainstalowania „Update 2” wymagane jest wcześniejsze zainstalowanie „Update 1”.
30 listopada 2012 roku – wydano wersję „Update 6”.
18 grudnia 2014 roku – opublikowano ostatnią wersję „Final Edition”.
18 grudnia 2015 roku – dostępna jest „AmigaOS 4.1 Final Edition Classic” (dla klasycznych Amig z procesorem PPC oraz w emulacji) na stronach pakietu Amiga Forever.
Oprogramowanie
Na systemie AmigaOS serii 4.x dostępne są porty współczesnego oprogramowania, takie jak: procesor tekstu AbiWord obsługujący formaty .odt, arkusz kalkulacyjny Gnumeric, czy program graficzny Gimp. Istnieje również wersja przeglądarki Firefox o nazwie Timberwolf. W trakcie testów beta znajdowała się także wersja LibreOffice.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona systemu AmigaOS 4 (ang.)
Opis wszystkich edycji AmigaOS (ang.)
Polska strona w całości poświęcona AmigaOS (ang.)
