Amidu

Amidu

Amidu (aram. Amidu, asyr. Amedi, Amidi, klasyczna Amida, współczesna Diyarbakır) to starożytne miasto usytuowane w północnej Mezopotamii, po prawej stronie rzeki Tygrys, w jej górnym biegu. Było ono stolicą aramejskiego królestwa Bit-Zamani.

W 866 r. p.n.e., podczas jednej ze swoich kampanii wojennych na zachód, miasto to zostało zdobyte przez asyryjskiego władcę Aszurnasirpala II (883-859 p.n.e.). Następnie, w 856 r. p.n.e., jego następca, król Salmanasar III (858-824 p.n.e.), podbił królestwo Bit-Zamani, przekształcając je w asyryjską prowincję z Amidu jako stolicą. W asyryjskich tekstach prowincja ta była nazywana różnie: prowincją Amedi, prowincją Bit-Zamani, prowincją Nairi lub prowincją Sinabu. Najstarsze wzmianki o gubernatorze tej prowincji pochodzą z asyryjskich list i kronik eponimów, gdzie jako urzędnik limmu w 849 r. p.n.e. wymieniony jest Hadi-lipuszu, noszący tytuł gubernatora Nairi. Inskrypcja innego eponima, Ninurta-kibsi-usura, umieszczona na jego steli z Aszur, sugeruje, że kontrolę nad tą prowincją mógł sprawować również rab šāqê („wielki podczaszy”). Stolica prowincji, Amedi, figurowała wśród 27 miast, które na koniec panowania Salmanasara III dołączyły do wielkiego buntu zainicjowanego przez Aszur-da’’in-apla, syna króla. Rebelię tę udało się stłumić Szamszi-Adadowi V (823-811 p.n.e.), innemu synowi Salmanasara III.

Od czasów panowania Adad-nirari III (810-783 p.n.e.) urzędnicy limmu z tytułem „gubernatora Amedi” regularnie pojawiali się w asyryjskich listach i kronikach eponimów. Do nich należeli: Marduk-iszmanni w 799 r. p.n.e., Tab-belu w 762 r. p.n.e., Marduk-belu-usur w 726 r. p.n.e. oraz Nashur-bel w 705 r. p.n.e.. Prowincja była wymieniana w dokumentach oraz tekstach administracyjnych z czasów rządów Sargona II (722-705 p.n.e.) i Aszurbanipala (669-627? p.n.e.), a także w jednym z listów w korespondencji Asarhaddona (680-669 p.n.e.). Pod koniec VII wieku p.n.e. prowincja Amedi mogła zostać połączona z prowincją Tuszhan, ponieważ jeden z ówczesnych eponimów, Bel-iqbi, w różnych źródłach nosi tytuł gubernatora Bit-Zamani lub Tuszhan.

Przypisy

Bibliografia

• Radner K., Provinz. C, w: Reallexikon der Assyriologie, tom XI (Prinz, Prinzessin – Samug), Walter de Gruyter, Berlin – New York 2006-2008, s. 42-68.
• hasło Amidu, w: Bryce T., The Routledge Handbook of the Peoples and Places of Ancient Western Asia, Routledge 2013, s. 38.