Amfiteatr w Łazienkach Królewskich to teatr usytuowany w parku Łazienkowskim w Warszawie, w sąsiedztwie pałacu Na Wyspie.
Opis
Obiekt został zbudowany w 1785 roku jako amfiteatr ziemny, a w 1790 roku przyjął formę kamienną dzięki przebudowie zaprojektowanej przez Jana Chrystiana Kamsetzera. Teatr składa się z dwóch głównych części: widowni oraz sceny, oddzielonych kanałem wypełnionym wodą. Może pomieścić aż 950 widzów.
Amfiteatr inspirowany był teatrem w Herkulanum. Jego półkolista widownia opiera się na arkadach, a na jej szczycie znajduje się rząd kamiennych rzeźb, które przedstawiają szesnastu dramaturgów: Ajschylosa, Eurypidesa, Sofoklesa, Arystofanesa, Menandra, Plauta, Terencjusza, Senekę, Szekspira, Calderona, Racine’a, Moliera, Metastasia, Lessinga, a także dwóch Polaków: Niemcewicza i Trembeckiego, którzy mieli to szczęście, że ich wizerunki powstały za życia. Scena, umiejscowiona na sztucznej wyspie, otoczona jest sztucznymi ruinami, które nawiązują do architektury Forum Romanum, stanowiąc przykład sentymentalnego stylu z końca XVIII wieku. Po lewej stronie sceny znajduje się parterowy pawilonik, w którym mieszczą się garderoby aktorów. Pomiędzy sceną a kanałem jest także miejsce przeznaczone dla orkiestry. Fosa była wykorzystywana podczas spektakli, co udokumentowano na akwareli Jana Piotra Norblina przedstawiającej wystawienie baletu „Kleopatra” w 1791 roku. Po bokach sceny umieszczono rzeźby o tematyce mitologicznej.
Przez kilka lat, po tym jak w 1817 roku Łazienki przeszły w ręce cara Aleksandra I, amfiteatr nie był używany do wystawiania sztuk. W tym okresie budowla nie była poddawana konserwacji, co prowadziło do stopniowego pogarszania się jej stanu technicznego. Dopiero w 1822 roku, po objęciu administracji przez dyrektora Ludwika Osińskiego, wznowiono przedstawienia. Mimo braku komfortu, widzowie chętnie odwiedzali teatr, a podczas pokazu opery „Biała dama” w 1830 roku obecnych było około 900 osób.
W 1916 roku amfiteatr przeszedł na własność miasta, a w 1926 roku przeszedł gruntowny remont, podczas którego oryginalne XVIII-wieczne rzeźby wymieniono na ich wierne kopie.
Podobnie jak większość obiektów w Łazienkach, amfiteatr nie został zniszczony w czasie II wojny światowej. W okresie okupacji odbywały się w nim spektakle dla niemieckiej ludności.
W 2015 roku zakończono remont amfiteatru, który był częścią szerszych prac renowacyjnych prowadzonych w Łazienkach. W ramach tych prac odnowiono widownię wraz z dekoracją rzeźbiarską oraz zmodernizowano scenę i garderoby.
