Amfiprion plamisty

Amfiprion plamisty, znany również jako błazenek plamisty lub błazenek okoniowy (Amphiprion ocellaris), to gatunek ryby morskiej należący do rodziny garbikowatych (Pomacentridae). Jest popularnym wyborem w akwarystyce morskiej.

Występowanie

Ten gatunek można spotkać w wodach Oceanu Indyjskiego oraz Pacyfiku. Preferuje życie w pobliżu raf koralowych i występuje na głębokościach do 15 metrów.

Wygląd

Błazenki mają jasnopomarańczowe ciało z trzema białymi pasami, z których środkowy ma trójkątny kształt. Białe pasy są otoczone delikatnym czarnym obrzeżeniem, podobnie jak obrzeżenie na płetwach. Maksymalna długość błazenka wynosi około 9–11 cm.

Amfipriony są znane z życia w symbiozie z ukwiałami. Choć ukwiały mogą być niebezpieczne dla niemal wszystkich innych ryb, błazenki są przez nie ignorowane. Te ryby swobodnie poruszają się wśród czułków ukwiała, a w obliczu zagrożenia mogą nawet schować się w jego jamie trawiennej. Choć przyczyna tej symbiozy nie jest do końca znana, najpopularniejsza teoria sugeruje, że ciało błazenka pokryte jest specjalnym śluzem, który imituje substancje wydzielane przez ukwiały. Każdy ukwiał ma swoją unikalną wydzielinę, a błazenek musi wytworzyć śluz zgodny z danym osobnikiem, aby uzyskać odporność na jego parzydełka. Ryba nie jest odporna na inne ukwiały, nawet z tego samego gatunku, dlatego przez całe życie pozostaje z jednym gospodarzem, rzadko oddalając się od niego na więcej niż metr. W przypadku rozdzielenia błazenka od ukwiała, ryba traci odporność i musi ponownie nabyć tę zdolność.

Rozmnażanie

Błazenki mogą żyć pojedynczo, w parach lub w grupach. W przypadku grup, występuje wewnętrzna hierarchia, która składa się z dojrzałej płciowo samicy, jej partnera oraz kilku młodych samców, które nie rozmnażają się. Jeśli samica umrze, jej partner zmienia płeć i przejmuje jej rolę. Amfipriony są protandrycznymi hermafrodytami, co oznacza, że młode osobniki mają zarówno męskie, jak i żeńskie organy, jednak dorosły osobnik najpierw funkcjonuje jako samiec, a potem może zmienić płeć na samicę.

Tarło odbywa się co 27 dni, związane z pełnią księżyca. Para płynie wokół siebie, a ryby oczyszczają dno przy podstawie ukwiała, gdzie samica składa do 10 000 (a nawet 25 000) ziaren ikry. Samiec opiekuje się ikrą, wachlując ją płetwami, aby dostarczyć natlenioną wodę oraz usunąć resztki i martwe ziarna. Aby znaleźć odpowiednie miejsce na złożenie ikry, ryby mogą przesunąć ukwiał. Narybek lęgnie się po około tygodniu.

Odżywianie

Błazenki żywią się głównie planktonem, a także resztkami pokarmowymi ukwiała. Czasami obgryzają również martwe czułki ukwiała.

Symbioza

Symbioza błazenka z ukwiałem przynosi korzyści obu stronom: ryba jest chroniona przed drapieżnikami i czerpie korzyści z resztek pokarmowych w jamie chłonąco-trawiącej ukwiała. Z kolei ukwiał otrzymuje ochronę przed rybami, które go zjadają (takimi jak ryby ustnikowate, Chaetodontidae) oraz korzysta z resztek pokarmowych amfiprionów, a nawet z ich odchodów, które są bogate w substancje biogenne niezbędne do życia. Dodatkowo, błazenek dba o czystość wśród czułków i zapewnia dopływ świeżej, natlenionej wody.