Amfiktionia Delficka, Związek Delficko-Termopilski
Amfiktionia Delficka (gr. Δελφική Αμφικτυονία) to najbardziej rozpoznawalna spośród amfiktionii, które istniały w starożytnej Grecji.
Podstawowym elementem jednoczącym miasta należące do tego związku był kult boga Apollina oraz bogini Demeter. Zjazdy związku miały miejsce dwa razy w roku, z okazji świąt religijnych – wiosną w świątyni Demeter w Anteli, nieopodal Termopil, oraz jesienią w świątyni Apollina w Delfach.
Najważniejszymi urzędnikami Związku byli hieromnemoni (liczba pojedyncza: hieromnemones, co oznacza 'pamiętający o świętościach’), po dwóch z każdej z dwunastu polis członkowskich. Ich kadencja trwała jeden rok. Do ich zadań należało reprezentowanie swoich polis na zgromadzeniach Związku oraz dbanie o przestrzeganie zasad, w tym na przykład zasad dotyczących pokoju absolutnego (hieromenii, gr. ἱερομηνίᾳ) w swoich miastach.
Członkowie Związku mogli prowadzić wojny między sobą poza okresem hieromenii, jednak musieli przestrzegać następujących zasad:
- zakaz niszczenia murów miejskich,
- zakaz odcinania dostępu do wody lub jej zatruwania,
- obowiązek zbiorowego odwetu na polis, która naruszała jedną z powyższych zasad.
Oprócz tego, zobowiązali się do ochrony wyroczni przed profanacją i rabunkiem.
Egzekwowanie przestrzegania tych zasad spoczywało na dygnitarzach zwanych pilagorami, których liczba nie była ograniczona. W przypadku profanacji świątyni, członkowie mieli prawo do nadzoru wojskowego nad osobą, która dopuściła się profanacji.
Rada amfiktionii organizowała igrzyska pytyjskie, zarządzała dobrami świątyni w Delfach oraz chroniła interesy boga, wzywając do rozpoczęcia świętych wojen przeciwko sąsiednim ludom, które zagrażały mieniu sanktuarium. Z drugiej strony, jako związek panhelleński, amfiktionia często starała się rozwiązywać spory między państwami w sposób pokojowy. Organem rozjemczym, a w razie potrzeby także wydającym uzasadnienia dla interwencji w jednej z polis członkowskich, była wyrocznia w Delfach.
Początkowo funkcje administracyjne i skarbowe pełnili kapłani z obu świątyń, jednak z czasem wprowadzono specjalny fundusz oraz obowiązkowe składki na utrzymanie miejsc kultu.
Po bitwie pod Cheroneą, amfiktionia wyemitowała monetę, która była jedyną o charakterze panhelleńskim i stanowiła symbol jedności Greków.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Kazimierz Feliks Kumaniecki, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1964.
Stefan S. Oświecimski, Zeus daje tylko znak, Apollo wieszczy osobiście. Starożytne wróżbiarstwo greckie, Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989, ISBN 83-04-03089-6, OCLC 834718056. Brak numerów stron w książce.
