Amfifilowość i amfipatyczność
Amfifilowość, znana również jako amfipatyczność, to cecha niektórych związków chemicznych, która polega na jednoczesnym posiadaniu właściwości hydrofilowych (liofilowych) oraz hydrofobowych (liofobowych).
Cząsteczki amfifilowe
Związki amfifilowe zazwyczaj mają długie cząsteczki, które na jednym końcu zawierają grupy rozpuszczalne w jednym rozpuszczalniku, a na drugim grupy rozpuszczalne w innym rozpuszczalniku. To powoduje, że na granicy faz (w miejscu styku tych dwóch rozpuszczalników lub na powierzchni jednego z nich) cząsteczki te spontanicznie tworzą monowarstwy. W obrębie objętości jednego z rozpuszczalników powstają również sferyczne agregaty, w których jeden koniec cząsteczek (ten rozpuszczalny) jest skierowany na zewnątrz, a drugi do wnętrza sfery. Takie agregaty nazywane są micelami.
Praktyczne zastosowanie związków amfifilowych
Większość związków amfifilowych stosowanych w praktyce ma końce hydrofobowe („nie lubiące wody”) oraz hydrofilowe („lubiące wodę”), ale zjawisko to nie ogranicza się jedynie do układów zawierających wodę.
Znaczenie amfifilowości
Zjawisko amfifilowości ma ogromne znaczenie zarówno w biologii, jak i technologii.
- W biologii dzięki tej właściwości lipidy tworzą błony komórkowe oraz umożliwiają niektóre procesy enzymatyczne.
- W technologii zjawisko to pozwala na tworzenie stabilnych emulsji, które są następnie wykorzystywane w farbach, kosmetykach i lateksach. Ma również kluczowe znaczenie w produkcie czyszczących, ponieważ na powstawaniu emulsji mydło-tłuszcz opiera się działanie większości tych produktów.
Dodatkowo, zjawisko amfifilowości jest odpowiedzialne za powstawanie liotropowych (rozpuszczalnikowych) faz ciekłokrystalicznych.
== Przypisy ==
