Amerykańskie Towarzystwo Filozoficzne
Amerykańskie Towarzystwo Filozoficzne (ang. American Philosophical Society) to organizacja naukowa, która została założona w 1743 roku w Filadelfii. Jej działalność koncentruje się na promowaniu wiedzy poprzez prowadzenie badań naukowych, organizowanie konferencji, publikowanie materiałów, gromadzenie zbiorów oraz wymianę informacji. Towarzystwo jest uznawane za pierwszą taką instytucję, która powstała w Stanach Zjednoczonych. Przez ponad 200 lat swojego istnienia miało istotny wpływ na amerykańskie życie kulturalne i intelektualne. Dzięki grantom badawczym, publikowaniu czasopism, posiadaniu muzeum, rozbudowanej biblioteki oraz organizowaniu regularnych spotkań, towarzystwo przyczynia się do rozwoju zarówno nauk humanistycznych, jak i ścisłych. Budynek Philosophical Hall, który obecnie pełni funkcję muzeum, został w 1965 roku uznany za National Historic Landmark.
Historia
W 1727 roku Beniamin Franklin założył w Filadelfii klub dyskusyjny Junto. Jako drukarz, przyciągnął głównie rzemieślników, a celem klubu były dyskusje na temat polityki, moralności oraz filozofii przyrody. Klub zyskał na popularności, a w latach 30. XIX wieku powstały jego filie. W 1743 roku przekształcił się w Towarzystwo Filozoficzne. Wśród jego członków znaleźli się m.in. Benjamin Franklin, James Alexander, Francis Hopkinson, John Bartram, Philip Syng i inni. W latach 1746–1767 Towarzystwo przeżywało kryzys, ale wznowiło działalność 2 stycznia 1769 roku, łącząc się z American Philosophical Society Held. Pierwszym prezydentem został wybrany Benjamin Franklin.
Członkowie
Od początku swojego istnienia towarzystwo przyciągało wybitne umysły Ameryki. Wśród jego członków byli: John Dickinson, George Washington, John Adams, Thomas Jefferson, Alexander Hamilton, James McHenry, Thomas Paine, David Rittenhouse, Nicholas Biddle, Owen Biddle, Benjamin Rush, James Madison, Michael Hillegas, John Marshall, John Andrews, Charles Darwin, Robert Frost, Louis Pasteur, Elizabeth Cabot Agassiz, John James Audubon, Linus Pauling, Margaret Mead, Maria Mitchell oraz Thomas Edison.
W tamtych czasach towarzystwa zapraszały do swoich szeregów naukowców z całego świata, co sprawiło, że wśród członków znaleźli się również cudzoziemcy, w tym: Aleksander von Humboldt, markiz de La Fayette, baron von Steuben, Tadeusz Kościuszko, Maria Curie-Skłodowska oraz Julian Ursyn Niemcewicz.
Towarzystwo nadal przyciąga znane osobistości, a w kwietniu 2005 roku na liście członków znajdowało się 920 osób, w tym 772 rezydentów (obywateli lub rezydentów USA) oraz 148 członków zagranicznych. W 2020 roku liczba ta wzrosła do 1000, w tym 160 z zagranicy pochodzących z 20 krajów. Ponad 260 członków zostało laureatami Nagrody Nobla.
Biblioteka
W 1731 roku Beniamin Franklin założył Library Company of Philadelphia, jednak w 1770 roku, dzięki darowiznom Thomasa Penna, członków oraz towarzystw naukowych z Dublina i Londynu, powstała biblioteka Towarzystwa. W 1890 roku do Philosophical Hall dobudowano trzecie piętro, aby pomieścić rosnące zbiory. Od listopada 1959 roku biblioteka znajduje się w Library Hall. Jej zbiory obejmują trzynaście milionów rękopisów, 350 tysięcy druków i czasopism, 250 tysięcy obrazów oraz materiały audio.
Nagrody
W 1786 roku Towarzystwo ustanowiło nagrodę Magellanic Premium za odkrycia lub wynalazki w dziedzinie „nawigacji, astronomii lub filozofii przyrody”, co czyni ją najstarszą, wciąż przyznawaną nagrodą naukową przez amerykańską instytucję. Wśród innych nagród znajdują się: Jacques Barzun Prize w historii kultury, Judson Daland Prize za wybitne osiągnięcia w badaniach klinicznych, medal Benjamina Franklina, Lashley Award za neuronaukę, nagroda Lewisa oraz medal Thomasa Jeffersona za wybitne osiągnięcia w sztuce, humanistyce lub naukach społecznych.
Publikacje
Od 1771 roku Towarzystwo publikuje Transactions of the American Philosophical Society, które obecnie ukazuje się pięć razy w roku. Proceedings jest wydawane od 1838 roku i zawiera artykuły z odbywających się co dwa lata spotkań. Dla członków Towarzystwa wydawany jest American Philosophical Society Yearbook. Towarzystwo opublikowało również prace Benjamina Franklina, Josepha Henry’ego, Willliama Penna oraz Meriwethera Lewisa i Willliama Clarka.
Budynki
Philosophical Hall
Philosophical Hall to budynek zlokalizowany w Filadelfii przy 104 South Fifth Street, wzniesiony w latach 1785–1789. Jego projekt, wykonany przez Samuela Vaughana, jest utrzymany w stylu federalnym. Trzecie piętro zostało dobudowane w 1890 roku w celu pomieszczenia rozwijających się zbiorów biblioteki, ale usunięto je w latach 1948–1950, przywracając budynkowi jego pierwotny wygląd w celu utworzenia Independence National Historical Park. W 2001 roku Philosophical Hall został otwarty dla publiczności jako Muzeum Amerykańskiego Towarzystwa Filozoficznego, gdzie znajdują się dzieła sztuki, instrumenty naukowe, oryginalne rękopisy, rzadkie książki, zbiory historii naturalnej oraz rozmaite ciekawostki z kolekcji Towarzystwa, jak również obiekty wypożyczone od innych instytucji.
Library Hall
Budynek Library Company of Philadelphia powstał w latach 1789–1790. W 1884 roku został sprzedany, a trzy lata później rozebrany w celu rozbudowy nieistniejącego już budynku Drexel & Company. W 1957 roku istniejący budynek został zburzony, a na jego miejscu powstał Library Hall, oddany do użytku w 1959 roku. Budynek biblioteki Towarzystwa Filozoficznego ma fasadę nawiązującą do starego budynku LCP. W niszy na fasadzie umieszczono kopię rzeźby Benjamina Franklina z 1792 roku, stworzoną przez rzeźbiarza Lewisa Iselini juniora. Według legendy, biblioteka jest często odwiedzana przez ducha Benjamina Franklina.
Benjamin Franklin Hall
Towarzystwo zrewitalizowało dawny budynek Farmers’ & Mechanics’ Bank przy Chestnut Street 425–29, który został wzniesiony w latach 1854–1855 według projektu Johna M. Griesa w stylu włoskim, i przekształciło go w salę wykładową. Jest to miejsce spotkań oraz większości kluczowych wydarzeń organizowanych przez towarzystwo.
Richardson Hall
Constance C. i Edgar P. Richardson Hall przy 431 Chestnut Street, znajdujący się bezpośrednio na zachód od Benjamina Franklina Hall, to budynek, który był siedzibą Pennsylvania Company for Insurance for Lives and Granting Annuities. Został on wzniesiony w latach 1871–1873 według projektu Addisona Huttona. Budynek zakupiono w 2000 roku i odnowiono w 2003 roku.
