Amerykańskie Stonehenge
Amerykańskie Stonehenge to stanowisko archeologiczne położone niedaleko miasta Salem, w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych. Na obszarze wynoszącym 120 000 m² można znaleźć wiele głazów oraz kamiennych struktur. Obecnie teren ten stanowi część obszarów rekreacyjnych i jest atrakcyjnym punktem turystycznym, zwłaszcza dla zwolenników ideologii New Age. Według entuzjastów teorii pseudohistorycznych, miejsce to ma być pozostałością po starożytnej celtyckiej kolonizacji Nowego Świata.
Nie ma jednoznacznych informacji dotyczących daty powstania oraz celu istnienia tego miejsca, niemniej jednak istnieje kilka hipotez. Jedna z nich sugeruje, że w XVIII i XIX wieku korzystali z niego miejscowi rolnicy, a kamienne struktury miały być wzniesione przez Williama Goodwina w latach 30. XX wieku. Inna, bardziej kontrowersyjna teoria, wskazuje na jego prekolumbijskie pochodzenie lub traktuje to jako oszustwo XX wieku.
W 1937 roku William Goodwin zakupił okoliczne tereny i nadał im nazwę Mystery Hill. Termin ten był używany do 1982 roku, kiedy to zmieniono go na „Amerykańskie Stonehenge”. Nazwa ta pojawiła się po raz pierwszy w prasie na początku lat 60. XX wieku i miała sugerować starożytne pochodzenie obiektu. Warto jednak zauważyć, że pomimo podobieństwa w nazwie do angielskiego Stonehenge, nie istnieją między nimi żadne kulturowe powiązania.
Historia
Pierwsza wzmianka na temat Amerykańskiego Stonehenge miała miejsce w 1907 roku, w książce autorstwa Edgara Gilberta, pt. History of Salem. Ustalenie faktycznej historii tego miejsca jest trudne, częściowo z powodu działań Williama Goodwina, który był przekonany o irlandzkich mnichach, którzy przybyli na te tereny przed Kolumbem. Gdy w wyniku prac pobliskiego kamieniołomu wiele kamieni zostało przesuniętych, Goodwin postanowił je ustawić z powrotem, co spowodowało, że obecny układ kamieni w dużej mierze jest rezultatem jego działań.
Teorie
Wśród licznych niepotwierdzonych teorii dominuje przekonanie, że Amerykańskie Stonehenge mogło być starożytnym obserwatorium astronomicznym, wzniesionym przez nieznaną prekolumbijską cywilizację. Pseudoarcheolodzy oraz zwolennicy tej teorii twierdzą, że istnieje podobieństwo między ruinami a architekturą fenicką, a niektóre kamienie mają być pokryte jakimś starożytnym pismem, które mogłoby pochodzić ze Starego Świata. Barry Fell, biolog morski z Uniwersytetu Harvarda, amatorsko zajmujący się epigrafiką, stwierdził, że napisy te wywodzą się z pisma ogamicznego fenickiego oraz iberyjskiego.
Jednak profesor archeologii Curtis Russels uznał te teorie o europejskim, a zwłaszcza celtyckim pochodzeniu za mało wiarygodne, zauważając, że nie mają one związku z epoką brązu. Ponadto archeolodzy, na podstawie odkrytych artefaktów, doszli do wniosku, że kamienie były ustawiane przez miejscowych farmerów w XVIII i XIX wieku. Na przykład, kontrowersyjny „kamień ofiarny”, z wyżłobionymi bruzdami, który miałby służyć do spływania krwi, przypomina inne tego typu kamienie spotykane na starych farmach, które w rzeczywistości były używane do wypłukiwania ługu z popiołu, wykorzystywanego w produkcji mydła. W trakcie wykopalisk archeologicznych przeprowadzonych w latach 50. XX wieku pod kierownictwem Gary’ego Vesceliusa odkryto ponad 7000 różnych artefaktów, w tym kamienne narzędzia typowe dla kultur prekolumbijskich oraz wyroby kolonialne z XVIII i XIX wieku, głównie ceramikę. Nie znaleziono jednak przedmiotów, które mogłyby sugerować celtyckie osadnictwo.
Datowanie radiowęglowe palenisk wykazało okres od 2000 roku p.n.e. do 173 n.e. Wynika to z faktu, że badany teren był kiedyś zamieszkany przez rdzenną ludność Ameryki. Dodatkowym dowodem na to jest odkrycie w 1982 roku przez Davida Stewarta-Smitha i jego zespół, setek opiłków i odłamków kamienia pod jednym z megalitów, które wskazywały na indiański warsztat wyrobu narzędzi.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Robert Ellis Cahill: New England’s Ancient Mysterie. Danvers: Old Saltbox, 1993, s. 77-80. ISBN 0-9626162-4-9.
- Mark Feldman: The Mystery Hill Story. Mystery Hill Press, 1977. Brak numerów stron w książce.
- Mary Gage: America’s Stonehenge Deciphered. Powwow River Books, 2006. ISBN 0-9717910-4-X. Brak numerów stron w książce.
- David Goudsward: America’s Stonehenge. Branden Books, 2003. ISBN 0-8283-2074-8. Brak numerów stron w książce.
- David Goudsward: Ancient Stone Sites of New England. McFarland Publishing, 2006. ISBN 0-7864-2462-1. Brak numerów stron w książce.
- Joanne Dondero Lambert: America’s Stonehenge. Sunrise Publications, 1996. ISBN 0-9652630-0-2. Brak numerów stron w książce.
