Okręty podwodne typu A
Okręty podwodne typu A to amerykańskie jednostki wyprodukowane w latach 1901–1903. Od 1903 roku siedem okrętów tego typu weszło do służby w marynarce wojennej USA, a w Wielkiej Brytanii na licencji amerykańskiej stworzono także 13 podobnych jednostek w zmodyfikowanej wersji dla Royal Navy.
Historia
Marynarka wojenna USA zleciła budowę serii okrętów podwodnych zaprojektowanych przez pioniera w tej dziedzinie, Johna Hollanda, zaczynając od jednostek typu A. Pierwszym okrętem był „Plunger”, który stanowił rozwiniętą wersję USS „Holland” (SS-1) – pierwszego w pełni udanego okrętu zaprojektowanego przez Hollanda. Rozwiązania konstrukcyjne zastosowane w jednostkach typu Plunger były efektem jego 25-letnich badań i prac. Okręty początkowo nosiły oznaczenie typu Plunger, jednak w 1911 roku zmieniono oficjalną nazwę całej serii na typ A. Stępki pod budowane jednostki położono w latach 1900–1901, a do służby wchodziły one w latach 1903–1904. Uzbrojenie składało się z jednej wyrzutni torpedowej z zapasem pięciu torped, z których każda miała swój zbiornik wyrównawczy, napełniany wodą po wystrzeleniu.
Te niewielkie okręty miały przede wszystkim pełnić funkcję obrony portów. W 1909 roku sześć z siedmiu okrętów wysłano na Filipiny, aby bronić Manili.
W US Navy okręty typu Plunger były głównie wykorzystywane do celów szkoleniowych. Ze względu na ich ograniczone możliwości bojowe, podczas I wojny światowej na Filipinach trzy okręty były używane jedynie w ograniczonym zakresie do patrolowania. Pierwszy z okrętów, USS „Plunger”, został wycofany ze służby 24 lutego 1913 roku, a pozostałe okręty wycofano w latach 1919–1921. Pięć z nich zatopiono jako cele, a dwa złomowano. Ostatnim dowódcą „Plungera” był Chester Nimitz, który później został najwyższym dowódcą floty amerykańskiej (Chief of Naval Operations).
Stocznia Electric Boat, należąca do Johna Hollanda, zmagała się na początku XX wieku z problemami finansowymi i sprzedała licencję na budowę okrętów typu Plunger Holandii, Japonii, Wielkiej Brytanii oraz Rosji. W 1905 roku na świecie służyło łącznie 25 okrętów zbudowanych na podstawie projektu typu Plunger.
Bibliografia
- Norman Polmar: The American Submarines. Annapolis: Nautical Aviation Pub. Co. of America, 1981, s. 39-40. ISBN 0-933852-14-2.
- Norman Friedman: U.S. Submarines through 1945: an Illustrated Design History. Annapolis: Naval Institute Press, 1995, s. 285–304. ISBN 1-55750-263-3.
