Amerykańskie monety obiegowe

Amerykańskie monety obiegowe

Amerykańskie monety obiegowe są produkowane przez U.S. Mint i wydawane przez Departament Skarbu od 1792 roku, kiedy to na mocy Coinage Act of 1792 określono pierwsze nominały monet oraz metale, z których miały być one wybijane.

Nominały amerykańskich monet obiegowych obejmują: ½ centa; 1 cent; 2 centy; 3 centy (trime); 5 centów (half dime, nickel); 10 centów (dime); 25 centów (quarter); 50 centów (half dollar); 1 dolar; 2½ dolara (Quarter Eagle); 3 dolary; 5 dolarów (Half Eagle); 10 dolarów (Eagle); 20 dolarów (Double Eagle).

Aktualnie (w 2022 roku) w obiegu znajdują się następujące nominały: 1 cent, 5 centów, 10 centów, 25 centów, 50 centów oraz 1 dolar.

½ centa

Wprowadzenie monet o nominale ½ centa, zgodnie z Coinage Act of 1792, miało na celu umożliwienie wydawania reszty z płatności dokonywanych hiszpańskimi realami, których kurs wynosił 12,5 centa.

Lista wszystkich monet o nominale ½ centa:

1 cent

Monety o nominale 1 centa zaczęto bić już w 1793 roku. Zgodnie z ówczesnym prawem, waga centa miała być dwukrotnością wagi monety ½ centa. Monety te, znane jako large cents, były emitowane corocznie do 1857 roku, z wyjątkiem roku 1815, kiedy to brak miedzi uniemożliwił ich produkcję. W latach 50. XIX wieku wzrosły koszty produkcji monet miedzianych, które były popularne głównie w dużych miastach. W 1857 roku, po zniesieniu ½ centa, wprowadzono małego centa, którego waga wyniosła 72 grany (4,66 g), a skład metalu to 88% miedzi i 12% niklu. Nowe przepisy umożliwiły także wykup starych monet przez U.S. Mint oraz Departament Skarbu.

W czasie wojny secesyjnej monety srebrne i złote zniknęły z obiegu, a miedzioniklowe stały się rzadkością. W 1864 roku rząd amerykański ogłosił emisję centów wykonanych z brązu.

W 1943 roku, z powodu niedoboru miedzi spowodowanego wojną, Departament Skarbu rozpoczął emisję monet ze stali pokrytej cynkiem. W 1944 roku powrócono do bicia monet z brązu aż do 1958 roku. W latach 1959–1982 monety jednocentowe znów bito w stopie miedzi, a od 1982 roku monety te produkowane są z cynku pokrytego miedzią.

Miedziane

Lista wszystkich miedzianych monet o nominale 1 centa:

Miedzioniklowe

Lista wszystkich miedzioniklowych monet o nominale 1 centa:

Brązowe

Lista wszystkich monet o nominale 1 centa wybitych w brązie:

Stal pokryta cynkiem

Lista wszystkich monet o nominale 1 centa wybitych w stali pokrytej cynkiem:

Cynk pokryty miedzią

Lista wszystkich monet o nominale 1 centa wybitych w cynku pokrytym miedzią:

2 centy

Wprowadzenie monet o nominale 2 centów, na mocy Coinage Act of 1864, miało na celu przeciwdziałanie niedoborowi gotówki w obiegu, który pojawił się wskutek tezauryzacji pieniędzy podczas wojny secesyjnej.

Lista wszystkich monet o nominale 2 centów:

3 centy

Srebrne

W wyniku kalifornijskiej gorączki złota na rynku pojawiło się dużo złota, co obniżyło jego wartość w stosunku do srebra. W celu przeciwdziałania przetapianiu monet srebrnych, Kongres wprowadził w 1851 roku srebrną trzycentówkę, która zawierała odpowiednią ilość srebra, a domieszka miedzi miała zniechęcać do przetopu.

Lista wszystkich monet o nominale 3 centów wybitych w srebrze:

Miedzioniklowe

W związku z gromadzeniem monet z metali szlachetnych w okresie wojny secesyjnej, wprowadzono miedzioniklowe trzycentówki, które początkowo bito równocześnie z srebrnymi. Z czasem jednak monety srebrne zaczęły ponownie pojawiać się w obiegu, a w 1883 roku obniżono stawkę podstawowej opłaty pocztowej do 2 centów. Te zmiany oraz duże zapasy monet jedno- i pięciocentowych skutkowały zakończeniem bicia monet o tym nominale.

Lista wszystkich monet o nominale 3 centów wybitych w miedzioniklu:

5 centów

Choć monety 5-centowe zostały ustanowione w 1792 roku, ich produkcję rozpoczęto w 1795 roku. Do 1837 roku monety te ważyły 20,8 granów (1,347 g) i były wybijane na krążkach ze srebra próby 892. W 1837 roku wprowadzono nową wagę wynoszącą 20⅝ grana (1,336 g) oraz zwiększono próbę srebra do 900. W 1853 roku waga monety została zmniejszona do 19,2 granów (1,24 g). W czasie wojny secesyjnej monety srebrne i złote były gromadzone przez obywateli, co zmusiło władze do emisji miedzioniklowych monet zastępczych. W rezultacie powstała pięciocentówka Shield, pierwsza wybijana w miedzioniklu.

W 1883 roku monety pięciocentowe, które nie miały nominału na rewersie, znane jako racketeer nickels, miały być pokrywane złotem. Historia ta nie została jednak potwierdzona.

W trakcie wojny nikiel był powszechnie stosowany w przemyśle zbrojeniowym, co skutkowało zakazem jego użycia w mennictwie w 1942 roku. Zamiast tego zaczęto używać stopu srebra, miedzi i manganu. Po wojnie moneta ta cieszyła się dużą popularnością, ale w latach 60. XX wieku zaczęła znikać z obiegu z powodu rosnących cen srebra.

Srebrne

Lista wszystkich srebrnych monet o nominale 5 centów:

Miedzioniklowe

Lista wszystkich miedzioniklowych monet o nominale 5 centów:

Stop srebra, miedzi i manganu

Moneta o nominale 5 centów wybita w stopie srebra, miedzi i manganu:

10 centów

Moneta dziesięciocentowa była kluczowym elementem systemu monetarnego USA. Z wszystkich nominałów wprowadzonych na mocy Coinage Act of 1792, ten nominal został wyemitowany najpóźniej, bo dopiero w 1796 roku. Monety dziesięciocentowe były produkowane w srebrze aż do 1965 roku, kiedy to rozpoczęto emisję monet miedzioniklowych z powodu wycofania srebra z obiegu przez Kongres w 1964 roku.

Srebrne

Lista wszystkich monet o nominale 10 centów wybitych w srebrze:

Miedzioniklowe

Lista wszystkich monet o nominale 10 centów wybitych w miedzioniklu:

20 centów

Aby chronić interesy właścicieli kopalni srebra, którzy skarżyli się na spadek popytu, zdecydowano się na rozpoczęcie bicia monet dwudziestocentowych w srebrze. Była to decyzja polityczna mająca na celu odpowiedź na niedobór drobnej monety, głównie na zachodzie USA. Monety tego nominalu nie zyskały popularności wśród ludzi, ponieważ łatwo je było pomylić z ćwierćdolarówkami.

Lista wszystkich monet o nominale 20 centów:

25 centów

Chociaż monety o nominale 25 centów (quarter dollar) zostały ustanowione w 1792 roku, pierwsza ćwierćdolarówka została wyemitowana w 1796 roku. W 1804 roku na rewersie wprowadzono nominał zapisany jako „25c”. Do 1837 roku jedna moneta o tym nominale ważyła 104 grany (6,73 g). Od 1837 roku waga monety została zredukowana do 103⅛ grana (6,68 g). W 1873 roku zwiększono masę monety.

W 1964 roku Kongres wycofał srebro z obiegowego mennictwa w Stanach Zjednoczonych. Od tego momentu ćwierćdolarówki są wybijane w miedzioniklu.

Srebrne

Lista wszystkich srebrnych monet o nominale 25 centów:

Miedź pokryta miedzioniklem

Lista wszystkich miedzioniklowych monet o nominale 25 centów:

50 centów

Monety o nominale 50 centów zostały ustanowione na mocy Coinage Act of 1792. Pierwsza pięćdziesięciocentówka została wyemitowana w 1794 roku. Do 1837 roku monety te ważyły 208 granów (13,47 g) i miały srebro próby 892. W 1837 roku wagę zredukowano do 206¼ grana, a próbę srebra podniesiono do 900, co utrzymywano aż do 1965 roku. W 1853 roku, w związku z tym, że monety o nominale 50 centów były warte mniej niż kruszec, z którego je wybijano, zdecydowano się na redukcję wagi monet do 192 granów (12,44 g). W 1873 roku, na mocy Coinage Act of 1873, wstrzymano bicie dolarów jako monet obiegowych w USA oraz zniesiono bimetalizm, co uczyniło 50 centów najwyższym nominałem, a masę zwiększono do 192,9 granów (12,49 g). W 1964 roku Kongres wycofał srebro z obiegu, jednak w przypadku monet o nominale 50 centów z wizerunkiem prezydenta Johna F. Kennedy’ego ustalono, że do 1970 roku będą wybite monety o miedzianym wnętrzu otoczonym srebrem.

Srebrne

Lista wszystkich srebrnych monet o nominale 50 centów:

Miedzioniklowe

Lista wszystkich miedzioniklowych monet o nominale 50 centów:

1 dolar

Złote dolary

Bicie złotych dolarów zostało ustanowione na mocy Coinage Act of 1792. Od 1935 roku do 31 grudnia 1974 roku posiadanie złota przez obywateli amerykańskich było zabronione.

Lista wszystkich złotych dolarów:

Srebrne dolary

Bicie srebrnych dolarów również zostało ustanowione przez Coinage Act of 1792. W 1964 roku Kongres zdecydował o wstrzymaniu wypłaty srebrnych dolarów. Rok później uchwalono Coinage Act of 1965, który zawierał zapis, że obiegowe monety nie będą już wybijane w srebrze. W 1970 roku uchwalono prawo, które nakazywało wybicie 150 milionów posrebrzanych monet, ale tylko dla kolekcjonerów.

Lista wszystkich srebrnych dolarów:

Dolary miedzioniklowe

Od 1965 roku w Stanach Zjednoczonych nie produkowano już srebrnych obiegowych monet jednodolarowych. W 1970 roku uchwalono ustawę, która ustanowiła monetę jednodolarową, aby upamiętnić zarówno wojskowego, jak i prezydenta Stanów Zjednoczonych Dwighta Eisenhowera oraz misję Apollo 11. W 1975 roku rozpoczęto emisję dolarów Eisenhowera z okazji 200. rocznicy niepodległości USA.

W 1978 roku Kongres uchwalił ustawę, która nakazywała emisję monety jednodolarowej, różniącej się od poprzednich. Decyzja ta była poparta przez raport Departamentu Skarbu, który wskazywał, że Amerykanie niechętnie używają monet jednodolarowych ze względu na ich dużą wielkość i wagę. Nowa moneta miała na celu wyparcie banknotów o tym samym nominale.

Lista wszystkich miedzioniklowych dolarów:

Tzw. golden dollars

Wprowadzenie dolara Susan B. Anthony okazało się niepowodzeniem. Władze federalne starały się zastąpić w obiegu banknoty jednodolarowe monetami o tym samym nominale. Jednak podobieństwo monet do ćwierćdolarówek sprawiło, że Amerykanie woleli korzystać z banknotów. W 1997 roku uchwalono prawo, które nakazywało, aby moneta jednodolarowa miała charakterystyczny i wyróżniający się wizerunek. Na awersie postanowiono umieścić Indiankę z plemienia Szoszonów, która wspierała Meriwethera Lewisa i Williama Clarka podczas ich wyprawy w latach 1804–1806. Od 2009 roku co roku zmieniano wizerunek awersu, aby upamiętnić ważne wydarzenia związane z amerykańskimi Indianami lub podkreślić ich wkład w rozwój Stanów Zjednoczonych.

W 2005 roku prezydent George W. Bush podpisał Presidential $1 Coin Act of 2005, który miał na celu wprowadzenie do obiegu monet jednodolarowych upamiętniających prezydentów USA, przy czym przewidziano coroczną emisję jednej monety.

2½ dolara

Monety o nominale 2½ dolara (tzw. Quarter Eagle) zostały ustanowione na mocy Coinage Act of 1792. Początkowo były bite ze złota próby 916, a od 1834 roku próbę zmieniono na 899, a od 1837 roku zwiększono do 900.

Lista wszystkich monet Quarter Eagle:

Istnieją również dwie okolicznościowe monety o tym nominale, z lat 1915 (Panama Pacific Expo) i 1926 (600-lecie Filadelfii).

3 dolary

Złote monety o nominale 3 dolarów zostały wprowadzone na mocy Coinage Act of 1853. Powody ustanowienia tego nominału nie są do końca jasne. Według różnych teorii monety te miały być używane do zakupu arkuszy stu znaczków pocztowych (po 3 centy za sztukę) lub miały ułatwić zakup większej ilości wcześniej wprowadzonych monet trzycentowych.

Lista wszystkich monet o nominale 3 dolarów:

5 dolarów

2 kwietnia 1792 roku Kongres uchwalił Coinage Act of 1792, który zezwolił na bicie monet kilku denominacji, w tym złotych monet o nominale 5 dolarów, zwanych Half Eagle. Była to wówczas druga co do wartości moneta w Stanach Zjednoczonych, wyżej tylko stały monety Eagle.

Lista wszystkich monet o nominale 5 dolarów:

10 dolarów

Złote monety zwane Eagle zostały ustanowione przez Kongres na podstawie Coinage Act of 1792. Od 1804 do 1838 roku emisja złotych monet dziesięciodolarowych została wstrzymana, ponieważ złote monety były wyprowadzane z USA lub przetapiane w kraju bez wiedzy mennicy. Złote mennictwo w USA zostało wstrzymane przez prezydenta Franklina D. Roosevelta 5 kwietnia 1933 roku, kiedy nakazał zwrot złotych monet do Rezerwy Federalnej, z wyjątkiem posiadania walorów o wartości kolekcjonerskiej. 30 stycznia 1934 roku wszedł w życie Gold Reserve Act, który ostatecznie wycofał złoto z obiegu, wstrzymał pokrycie dla pieniądza papierowego w tym kruszcu i nakazał przetopienie go w sztaby.

Lista wszystkich monet o nominale 10 dolarów:

20 dolarów

Na złote mennictwo w Stanach Zjednoczonych wpływ miała kalifornijska gorączka złota, co doprowadziło do sytuacji, w której srebro sprzedawano z dużym zyskiem. Napływ złota spowodował, że srebro stało się niedowartościowane. 20 lutego przedstawiono projekt ustawy, który był połączeniem wcześniejszych propozycji reformy systemu monetarnego Jamesa McKaya i Charlesa G. Athertona. Ustawa została zaakceptowana przez Izbę Reprezentantów i przyjęta przez Senat pod nazwą Coinage Act of 1849, co ustanowiło monetę o nominale 20 dolarów. Głównym celem wprowadzenia monety Double Eagle było przekształcenie dużych ilości złota w monety przy minimalnym wysiłku mennic.

Lista wszystkich monet o nominale 20 dolarów:

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

David D. Bowers, United States Gold Coins: An Illustrated History, Los Angeles-Wolfeboro: Bowers and Ruddy Galleries, Inc., 1982, ISBN 0-914490-21-4 [dostęp 2022-09-07].

David D. Bowers, United States Coins by Design Types, Wolfeboro: Bowers and Merena Galleries, Inc., 1986 [dostęp 2022-10-24].

Thomas T. Coulson, Collecting Liberty Seated Dollars, „Liberty Coin Service” [dostęp 2022-11-20].

Jason J. Daley, A Brief History of the Racketeer Nickel, „Smithsonian Magazine”, 17 listopada 2016 [dostęp 2022-11-28].

Jill J. Westeyn, One Hundred Years of Silver Dollar Coinage (1878-1978), „U.S. Mint”, 15 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-17].

R.S. Yeoman, A Guide Book of United States Coins, wyd. 63, Atlanta: Whitman Publishing, LLC, 2009, ISBN 978-0-7948-2766-3.