Amerykański Komitet do Zbadania Zbrodni Katyńskiej

Amerykański Komitet do Zbadania Zbrodni Katyńskiej

Amerykański Komitet do Zbadania Zbrodni Katyńskiej (ang. American Committee for the Investigation of the Katyn Massacre) to organizacja społeczna, która funkcjonowała w latach 1949–1952 w Stanach Zjednoczonych. Została utworzona z inicjatywy grupy znaczących postaci amerykańskiego życia publicznego, aby przeprowadzić badania nad zbrodnią katyńską, która miała miejsce w 1940 roku z rąk radzieckiej policji politycznej NKWD na polskich jeńcach wojennych.

Działalność

Pierwsze zebranie założycielskie Komitetu miało miejsce w listopadzie 1949 roku w hotelu Waldorf-Astoria w Nowym Jorku. Komitet, pod przewodnictwem amerykańskiego dyplomaty Arthura Bliss Lane, zbierał dokumenty dotyczące zbrodni katyńskiej oraz dotarł do świadków, którzy posiadali informacje na ten temat. Wśród nich był amerykański podpułkownik John Van Vliet, który został przywieziony przez Niemców do Katynia w 1943 roku. Dzięki staraniom Komitetu, wspierającego zaangażowanych amerykańskich kongresmenów, takich jak George A. Dondero i John D. Lodge, w kwietniu 1950 roku szef wywiadu United States Army zwrócił się do ppłk. Van Vlieta o odtworzenie jego raportu dotyczącego zbrodni katyńskiej, który w tajemniczych okolicznościach zniknął z archiwów Pentagonu (raport ten wskazywał na winę ZSRR). Komitet nawiązał również kontakty z członkami Międzynarodowej Komisji Lekarskiej, która badała masowe groby w Katyniu w 1943 roku. Działalność Komitetu była finansowana przez Polaków mieszkających w Stanach Zjednoczonych, a organizacja nie otrzymywała wsparcia ze strony rządowej.

Amerykański Komitet do Zbadania Zbrodni Katyńskiej współpracował z Kongresem Polonii Amerykańskiej, publikując książki i artykuły dotyczące Katynia, starając się zwrócić uwagę amerykańskiej opinii publicznej na tę sprawę. Odegrał istotną rolę w utworzeniu Specjalnej Komisji Śledczej Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Zbrodni Katyńskiej, znanej jako Komisja Maddena. W związku z powołaniem Komisji Maddena, Komitet zakończył swoją działalność 15 stycznia 1952 roku.

Władze i członkowie Komitetu

W skład władz Komitetu wchodzili:

• Arthur Bliss Lane – prezes
• Max Eastman – wiceprezes
• Dorothy Thompson – wiceprezes
• Julius Epstein – sekretarz wykonawczy
• Montgomery M. Green – skarbnik

Pozostałymi członkami Komitetu byli:

• Constance Brown
• George Creel
• ks. John F. Cronin
• gen. William J. Donovan
• Allen W. Dulles
• James A. Farley
• Blair F. Gunther
• Sol M. Levitas
• Clare Booth Luce
• Karol Rozmarek
• Alfred Schwarzenbach
• George E. Sokolsky
• Virginia Starr Freedom
• James A. Walsh

Bibliografia

Franz Kadell: Kłamstwo katyńskie. Historia pewnej manipulacji. Fakty, dokumenty, świadkowie, Wrocław 2008, str. 153–158. ISBN 978-83-245-8645-5

Andrzej A. Przewoźnik, Jolanta J. Adamska: Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć, Warszawa: Świat Książki, 2010, s. 390–393, ISBN 978-83-247-2036-1, OCLC 750956033.