Amerykańska szkoła strukturalistyczna
Amerykańska szkoła strukturalistyczna (ang. American structuralism) to nurt naukowy, który koncentruje się na językoznawstwie, zwłaszcza w kontekście badań dotyczących języków Indian amerykańskich. Ruch ten został zapoczątkowany przez Leonarda Bloomfielda.
Etapy rozwoju
I etap
Szczytowy rozwój tego kierunku miał miejsce na przełomie lat 30. i 40. XX wieku, a jego prekursorami byli Franz Boas oraz Edward Sapir.
Na rozwój szkoły strukturalistycznej wpłynęły dwa kluczowe czynniki: praktyczna potrzeba opisania ogromnej liczby języków Indian amerykańskich oraz oddziaływanie behawioryzmu (kierunku w psychologii, który koncentruje się na obserwowalnym zachowaniu, a nie na subiektywnych przeżyciach). W badaniach odrzucono metodę introspekcji, skupiając się na tzw. korpusie tekstowym, czyli zbiorze tekstów, który stanowił podstawę do opisu danego języka. Rezygnując z introspekcji, ograniczono badania nad znaczeniem do minimum, które bez sięgania do intuicji użytkownika było niemożliwe. Bloomfield argumentował, że język powinien być opisywany jako część ludzkiego zachowania, w kategoriach bodźców i reakcji.
Według Bloomfielda, znaczenie wyrażenia językowego zależy od kontekstu, w którym użytkownik danego języka je wypowiada, oraz reakcji, jaką wywołuje u odbiorcy. Definicja znaczenia powinna uwzględniać wiedzę o użytkowniku (zarówno mówiącym, jak i odbiorcy), a w szczególności procesy neurologiczne i doświadczenie życiowe. Bloomfield uważał, że w obecnym etapie nauki takie badania są niemożliwe.
II etap
Kontynuatorami teorii Bloomfielda byli Bernard Bloch, Zellig Sabbetai Harris, oraz Charles F. Hockett („neobloomfieldowcy”).
Postulowali oni, aby semantykę zastąpić pojęciem dystrybucji (dystrybucja to zbiór otoczeń, w jakich może wystąpić dany element językowy). Swój kierunek określili jako amerykańską lingwistykę deskryptywną. Główny nacisk kładli na wstępną fazę analizy językowej, która miała obejmować operacje o charakterze dystrybucyjnym. Celem było uzyskanie wyników w pełni obiektywnych, niezależnych od subiektywności badacza. Podstawą analizy był poziom fonologiczny, następnie morfologiczny, a na końcu składniowy (ich mieszanie było zabronione).
Aby uzyskać wyczerpujący opis struktury językowej, należało stworzyć pełny inwentarz jednostek na każdym poziomie, ich klasyfikację oraz zasady rządzące kombinacjami elementów różnych klas. Realizację tego zamierzenia miała zapewnić substytucja.
Pomimo licznych starań, nie udało się całkowicie wyeliminować semantyki z badań.
Dystrybucjonalizm miał ogromny wpływ na rozwój współczesnego językoznawstwa i zapoczątkował gramatykę transformacyjno-generatywną.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Kazimierz K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. 2, Wrocław: Ossolineum, 1999, ISBN 83-04-04445-5, OCLC 835934897.
Jacek Fisiak: Wstęp do współczesnych teorii lingwistycznych, wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1978, s. 64-79.
Gerhard Helbig: Geschichte der neueren Sprachwissenschaft: Unter dem besonderen Aspekt der Grammatik-Theorie. Leipzig: VEB Bibliographisches Institut, 1973, s. 72-87.
Gerhard Helbig: Dzieje językoznawstwa nowożytnego, tłum. z niem.: Czesława Schatte, Dorota Morciniec. Wrocław: Ossolineum, 1982, s.75-92. ISBN 83-04-00920-X.
