American Mount Everest Expedition
American Mount Everest Expedition to amerykańska wyprawa himalajska zorganizowana w 1963 roku, mająca na celu zdobycie Mount Everest. Pierwszym Amerykaninem, który stanął na szczycie, był Jim Whittaker, który dotarł tam razem z szerpą Nawang Gombu 1 maja 1963 roku. Spośród dziewiętnastu alpinistów, którzy brali udział w wyprawie, pięciu osiągnęło szczyt. W trakcie ekspedycji wytyczono nową drogę, prowadzącą zachodnią granią.
Przebieg akcji górskiej
21 marca 1963 roku założono bazę główną na lodowcu Khumbu, na wysokości 5425 m n.p.m. Głównym celem wyprawy było zdobycie Everestu tradycyjną trasą, jednak część alpinistów zainteresowała się pokonaniem zachodniej grani i przeprowadzeniem pierwszego trawersu tej góry. Niestety, 23 marca podczas wytyczania trasy zginął John Breitenbach. 26 marca wznowiono ubezpieczanie trasy przez lodowiec, a 30 marca na wysokości 6160 m n.p.m. założono oboz I. Obóz II utworzono 2 kwietnia na wysokości 6500 m n.p.m., a jego rolą była także funkcja bazy wysuniętej dla dwóch grup działających na dwóch różnych trasach.
Grupa, która planowała atak na szczyt od strony przełęczy południowej, założyła oboz III na flance Lhotse na wysokości 6980 m n.p.m., a oboz IV na 7590 m n.p.m. Przełęcz południową osiągnięto 16 kwietnia. W dniach 22 i 24 kwietnia do obozu V na wysokości 7986 m n.p.m. dostarczono ładunki przez dwie grupy szerpów, co było pierwszą w historii himalaizmu samodzielną pracą szerpów na tak dużej wysokości. 25 kwietnia z bazy wyruszyły zespoły szturmowe, a 30 kwietnia założono oboz VI na wysokości 8370 m n.p.m. na grani południowo-wschodniej.
Atak szczytowy rozpoczął się 1 maja o godzinie 6:30, kiedy to Jim Whittaker i szerpa Nawang Gombu wyruszyli na szczyt, osiągając go o godzinie 13:00. Około czterdziestu pięciu minut po ich wyjściu, do ataku szczytowego ruszyli Norman Dyhereufurth i szerpa Ang Dawa. Dyhereufurth planował uwiecznić na filmie pierwsze amerykańskie zdobycie Everestu, lecz do wysokości 8600 m n.p.m. zdołał nagrać tylko część relacji, gdyż dalsza wspinaczka była niemożliwa z powodu złych warunków pogodowych. Na wysokości 8660 m n.p.m. zdeponowali pięć zapasowych butli z tlenem i postanowili zawrócić, co okazało się kluczowe, gdyż na szczycie skończył im się tlen. Zdobywcy powrócili do obozu VI przed godziną 18:00, a następnego dnia kontynuowali zejście do bazy już w czwórkę.
Bibliografia
- Zbigniew Z. Kowalewski, Janusz J. Kurczab, Na szczytach Himalajów, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1983, s. 111-117, ISBN 83-217-2412-4, OCLC 830214398.
- Monika M. Witkowska, Everest. Góra Gór, Gliwice: Wydawnictwo Helion, 2013, s. 297, ISBN 978-83-246-8510-3, OCLC 864873556.
- Augusto Golin, Prawo gór, Literatura górska na świecie, Wydawnictwo Stapis, 2011, ISBN 978-83-61050-98-8, str. 90.
- Daniel Stone, „Wspinaczka wczoraj i dziś”, National Geographic Polska 7(214) lipiec 2017.
