American Idol
American Idol (w 2002 podtytuł: The Search for a Superstar) to amerykański program telewizyjny typu reality i talent show. Jest to adaptacja brytyjskiego Pop Idol, stworzonego w 2001 roku przez Simona Fullera, który zyskał popularność w ponad stu krajach na całym świecie. Program jest emitowany od 2002 roku, a nowa edycja pojawia się każdego roku. Od momentu premiery 11 czerwca 2002, program jest emitowany na amerykańskiej stacji telewizyjnej Fox. Pierwsza edycja miała miejsce między czerwcem a wrześniem, a kolejne edycje odbywają się zazwyczaj od stycznia do maja, w środy i czwartki wieczorem.
Cel programu
Głównym celem programu jest wyłonienie najlepszych talentów wokalnych. Uczestnicy, którzy muszą spełniać określone kryteria wiekowe (obecnie od 15 do 28 lat), biorą udział w castingach odbywających się w różnych miastach Stanów Zjednoczonych. Jury podejmuje decyzje o dalszym przejściu uczestników lub ich eliminacji. Kolejnym etapem jest tydzień w Hollywood, a od dziesiątej edycji również w Las Vegas. Ostatecznie wybrana liczba uczestników bierze udział w odcinkach na żywo, gdzie są eliminowani kolejni wykonawcy. Finał, w którym bierze udział najlepsza dwójka, wyłania zwycięzcę, który otrzymuje profesjonalny kontrakt płytowy. W odcinkach na żywo jurorzy głównie komentują występy, a o losie uczestników decydują widzowie poprzez głosowanie telefoniczne i SMS.
Struktura programu
Program od samego początku prowadzi Ryan Seacrest, któremu w pierwszej edycji towarzyszył Brian Dunkleman. Skład jury zmieniał się na przestrzeni lat, jednak nieprzerwanie od początku zasiada w nim muzyk Randy Jackson. W pierwszych dziewięciu edycjach jurorami byli również Simon Cowell oraz Paula Abdul. Kara DioGuardi dołączyła do jury w edycji ósmej, a Ellen DeGeneres w dziewiątej. W dziesiątej i jedenastej edycji Jacksonowi towarzyszyli Jennifer Lopez i Steven Tyler, a w edycji dwunastej dołączyli Mariah Carey, Nicki Minaj i Keith Urban. Od 2002 do 2008 w programie zasiadało trzech jurorów, w latach 2009-2010 czterech, a w kolejnych latach znów trzech lub czterech.
American Idol jest jednym z największych hitów w historii amerykańskiej telewizji. W latach 2005-2011 osiągał najwyższe wyniki oglądalności, utrzymując się na czołowej pozycji przez siedem sezonów. Liczba widzów wahała się od 20 do 30 milionów, a czasami przekraczała 40 milionów. Program zapoczątkował modę na podobne reality i talent shows, stając się platformą dla wielu artystów, takich jak Kelly Clarkson, Carrie Underwood, Jennifer Hudson czy Adam Lambert. Krytyka koncentrowała się głównie na faworyzacji zwycięzców według pochodzenia, rasy i płci oraz na braku samodzielności uczestników w prowadzeniu swoich karier po programie.
Historia
W 2001 roku w Wielkiej Brytanii zadebiutował program Pop Idol, stworzony przez Simona Fullera. Program był oparty na Popstars, który zadebiutował w 1999 roku w Nowej Zelandii. Pop Idol doczekał się dwóch edycji, po czym został zastąpiony przez The X Factor. Fuller oraz Simon Cowell próbowali sprzedać format Idola stacjom amerykańskim, ale żadna nie była zainteresowana. Ostatecznie Rupert Murdoch, właściciel korporacji News Corporation, postanowił zaadaptować brytyjski program. American Idol: The Search for a Superstar zadebiutował latem 2002 roku na antenie Fox. Obecnie wiadomo, że program będzie kontynuowany co najmniej do 2013 roku.
Prowadzący i jury
Poniższa tabela przedstawia przegląd prowadzących i jurorów programu:
- Obecnie: Ryan Seacrest
- Dawniej: Brian Dunkleman
Pierwotne jury składało się z: Simon Cowell, Paula Abdul, Randy Jackson i DJ Stryker. Po kilku sezonach Cowell i Abdul zostali zastąpieni przez Kara DioGuardi, Ellen DeGeneres i innych. W dziesiątej edycji do jury dołączyli Jennifer Lopez i Steven Tyler, a w dwunastej Mariah Carey, Nicki Minaj i Keith Urban.
Selekcja uczestników
W programie uczestnicy przechodzą proces selekcji, z których na początku muszą spełniać kryteria wiekowe od 15 do 28 lat. Pierwsze trzy sezony miały limit od 16 do 24 lat, ale w czwartej edycji górna granica została podniesiona do 28. W 2010 roku obniżono dolną granicę do 15 lat. Uczestnicy muszą mieć stałe miejsce zamieszkania w USA i nie mogą mieć aktywnych kontraktów przed półfinałami.
Wstępne przesłuchania
Pierwsze sezony wymagały przejścia dwóch etapów eliminacji. Uczestnicy musieli najpierw stawić się na przesłuchanie przed producentami, a następnie jury. W ostatnich sezonach każdy uczestnik miał szansę zaśpiewać przed jury, które decydowało o ich dalszym udziale w programie. W każdym mieście około 10-40 osób dostaje przepustki do etapu w Hollywood.
Etap w Hollywood
W tym etapie uczestnicy występują przed sędziami, którzy eliminują ich w różnych rundach. W pierwszym sezonie uczestnicy wybierali piosenkę z listy do zaśpiewania w pierwszej rundzie, a następnie śpiewali w grupach. W późniejszych sezonach eliminacje zostały uproszczone, a uczestnicy mogli występować solo.
Półfinały
- Sezony 1-3: Półfinaliści dzieleni byli na grupy, z których najlepsze osoby przechodziły do finałów.
- Sezony 4-7, 9: Wybierano 24 półfinalistów, z których po 6 kobiet i 6 mężczyzn dostawało się do finałów.
- Sezon 8: Wyłoniono 36 półfinalistów, z których do finału przechodziły najlepsze osoby na podstawie głosów.
Finały
Finały są emitowane na żywo i trwały od ośmiu do jedenastu tygodni w różnych sezonach. Uczestnicy wykonują piosenki na podstawie cotygodniowych tematów. Po każdym odcinku ogłaszane są wyniki głosowania, a jeden uczestnik odpada. Zwycięzca otrzymuje kontrakt płytowy oraz inne nagrody.
Nagroda dla zwycięzcy i finalistów
Zwycięzca otrzymuje kontrakt z wytwórnią płytową, co może oznaczać wydanie do sześciu albumów w ciągu siedmiu lat. Wszyscy poprzedni zwycięzcy zarobili przynajmniej jeden milion dolarów w pierwszym roku po wygraniu programu, a pierwsza dziesiątka finalistów bierze udział w trasie koncertowej.
Streszczenie sezonów
Przegląd
Początkowo Fox i inne stacje były sceptyczne wobec American Idol, jednak Rupert Murdoch, przekonany przez swoją córkę Elisabeth, zdecydował się na jego produkcję. Program szybko zyskał popularność dzięki talentom uczestników oraz osobowościom jurorów, w tym Simonowi Cowellowi.
Sezon 1
Pierwszy sezon wystartował w czerwcu 2002 roku i był prowadzony przez Ryana Seacresta oraz Briana Dunkleman. Kelly Clarkson wygrała, podpisując kontrakt z RCA Records, co zapoczątkowało jej karierę muzyczną.
Sezon 2
Drugi sezon rozpoczął się w styczniu 2003 roku. Zwycięzcą został Ruben Studdard, a jego wygrana wywołała kontrowersje związane z systemem głosowania.
Sezon 3
W trzecim sezonie zwyciężyła Fantasia Barrino, znana również jako „Fantasia”. Program wywołał kontrowersje związane z eliminacją Jennifer Hudson.
Sezon 4
Sezon czwarty zadebiutował w 2005 roku, a jego zwyciężczynią została Carrie Underwood, która stała się jedną z najlepiej sprzedających się artystek w historii programu.
Sezon 5
Piąty sezon rozpoczął się w 2006 roku, a zwyciężył Taylor Hicks, który zaskoczył swoich fanów, nigdy nie będąc w najmniejszej trójce.
Sezon 6
Szósty sezon, który rozpoczął się w 2007 roku, przyniósł zwycięstwo Jordin Sparks, a także wiele emocjonujących występów.
Sezon 7
W siódmym sezonie zwyciężył David Cook, który zyskał uznanie za swoje rockowe interpretacje.
Sezon 8
Sezon ósmy zadebiutował w 2009 roku, a zwycięzcą został Kris Allen, który podpisał kontrakt z 19 Entertainment/Jive Records.
Sezon 9
Pierwszy odcinek dziewiątego sezonu miał miejsce w 2010 roku. Zwycięzcą został Lee DeWyze, a jego finałowy występ był jednym z najważniejszych momentów programu.
Sezon 10
Sezon dziesiąty planowany jest na styczeń 2011 roku. W jury zasiądą Randy Jackson, Jennifer Lopez oraz Steven Tyler.
Geograficzna stronniczość
Od początku programu sześciu z dziewięciu zwycięzców pochodziło z południowych stanów USA. Program cieszy się szczególną popularnością wśród mieszkańców południa, co wpływa na wyniki głosowania i oglądalności.
Idol Gives Back
Od sezonu szóstego program wprowadził tradycję charytatywną Idol Gives Back, podczas której zbierane są fundusze na cele charytatywne. Program nie odbył się w ósmym sezonie z powodu kryzysu ekonomicznego, ale w poprzednich sezonach zebrano blisko 185 milionów dolarów.
Rating telewizyjny
American Idol stał się jednym z najwyżej notowanych programów w historii telewizji, osiągając rekordowe wyniki oglądalności, od 9,9 miliona widzów w pierwszym odcinku do 40 milionów w niektórych finałach.
Wpływ
Ogromny sukces American Idol nie tylko przyniósł zyski stacji Fox, ale także przyczynił się do wzrostu popularności innych programów oraz pomógł w karierze wielu artystów, takich jak Kelly Clarkson i Carrie Underwood. W programie wzięło udział wielu uczestników, którzy odnosili sukcesy w różnych dziedzinach rozrywki, w tym w teatrze.
Krytyka
Program od początku miał swoich krytyków, którzy podnosili kwestie związane z prawdziwym talentem uczestników oraz ogólną jakością produkcji. Różni krytycy i artyści w przemyśle muzycznym wyrażali swoje zdanie na temat wpływu programu na sztukę muzyczną.
Dochody i przedsięwzięcia komercyjne
American Idol stał się jednym z najbardziej dochodowych programów telewizyjnych, generując ogromne przychody z reklam, sprzedaży albumów oraz biletów na koncerty. Sponsoring oraz współprace z wieloma markami przyczyniły się do dalszego rozwoju programu.
Muzyka
Każdy sezon American Idol kończył się wydaniem albumu kompilacyjnego z występami uczestników. Program współpracował z wytwórniami płytowymi, co przyczyniło się do sukcesu muzycznego wielu uczestników.
American Idol Experience
W lutym 2008 roku zapowiedziano budowę The American Idol Experience w Walt Disney World Resort na Florydzie, gdzie goście mogą wziąć udział w przesłuchaniach i występować przed publicznością.
Transmisja międzynarodowa
American Idol jest emitowany w ponad 100 krajach na całym świecie, z różnymi opóźnieniami w zależności od regionu. W niektórych krajach odcinki są transmitowane na żywo, a w innych z opóźnieniem, często łącząc dwa odcinki w jeden.
