AMC 1935

AMC 1935 (Renault ACG1)

AMC 1935 (Renault ACG1) to francuski lekki czołg kawalerii z czasów II wojny światowej, zaprojektowany przez firmę Renault jako następca czołgu AMC 1934. Jego oficjalne oznaczenie wojskowe to Automitrailleuse de Combat Mle.1935, często skracane do AMC-35, ale znany był również pod oznaczeniem fabrycznym ACG1. Oprócz Francji, czołgi te były używane przez Belgię pod tym samym oznaczeniem ACG1.

Historia

Czołg AMC-35 miał zastąpić nieudany model AMC-34. Projekt był odpowiedzią na nowe wymagania, które zostały przedstawione 26 czerwca 1934 roku, dotyczące czołgu, który miał stać się podstawowym pojazdem pancernym dla kawalerii i eliminować wady swojego poprzednika. Prace nad Renault ACG1 (oznaczenie fabryczne) rozpoczęły się jednak w 1934 roku na podstawie starszych wymagań z 1931 roku, które posłużyły do stworzenia AMC-34. Nowe wymagania oraz równoległe prace nad prototypem lekkiego czołgu piechoty Renault ZM (R-35) wydłużyły czas realizacji prototypu ACG1. Pierwszy prototyp ukończono w marcu 1936 roku i był wyposażony w dwuosobową wieżę APX-2 (Ateliers de Puteaux) z półautomatyczną armatą 25 mm SA RF (Région Fortifée). Armata ta była forteczną wersją podstawowej broni przeciwpancernej Francji z tego okresu, czyli armaty 25 mm SA Mle.34. Dodatkowo w wieży zainstalowano karabin maszynowy Reibel Mle.31 (MAC 31) kal. 7,5 mm. W zastosowanej wieży użyto starszego typu peryskopów dwuocznych systemu „Ballanda”. Silnik był zmodyfikowaną wersją silnika używanego w czołgu Char B1, zredukowaną o dwa cylindry, co pozwoliło na skrócenie całej jednostki. Zawieszenie oraz układ jezdny były identyczne jak w czołgu Renault ZM i zbliżone do czołgów Renault ZT. Pancerz był wykonany z walcowanych płyt pancernych połączonych śrubami. Wkrótce czołg przeszedł modernizację, w wyniku której zainstalowano nową armatę półautomatyczną SA 35 kal. 47 mm, co było spowodowane zbyt małą produkcją armat fortecznych kal. 25 mm.

Produkcja

Pierwsze zamówienie na czołgi ACG-1 mogło zostać złożone równocześnie z zamówieniem 12 czołgów AMC-34. Po zakończeniu prób w listopadzie 1936 roku, zamówienie zwiększono do 50 pojazdów.

Wkrótce po złożeniu zamówień zainicjowano proces upaństwowienia firmy Renault, która zaczęła działać pod nazwą AMX – Atelier de Construction d’Issyles-Molineaux. W wyniku tego zdarzenia wystąpiły opóźnienia w produkcji, zwłaszcza że czołg R-35, na który firma miała znacznie większe zamówienia, miał priorytet. Pierwszy czołg przekazano francuskiej kawalerii dopiero 1 listopada 1938 roku. W tym czasie kawaleria już korzystała z dwóch innych typów: H-35 i S-35, co spowodowało rezygnację z wprowadzenia AMC-35 do uzbrojenia, a czołgi te zostały zmagazynowane. Ostatecznie wyprodukowano tylko 49 czołgów dla francuskiej kawalerii, w tym prawdopodobnie dwa prototypy. Dodatkowe 10 czołgów wyprodukowano dla Belgii. Niektóre źródła podają, że ogółem wyprodukowano 50 pojazdów (35 dla Francji i 15 dla Belgii), a inne mówią o 100 (25 dla Belgii i 75 dla Francji).

Wersje

ACG2 lub ACGK to prawdopodobnie tylko projekt działa samobieżnego, które miało być wyposażone w armatę 75 mm. Pojazd miał działać w tandemie z ACG1, którego głównym zadaniem miało być niszczenie opancerzonych celów za pomocą armaty SA RF kal. 25 mm. ACGK miał pełnić rolę wsparcia ogniowego dla oddziałów. Prawdopodobnie nie powstał nawet prototyp.

Stworzono również specjalny pojazd do zadymiania. Na podwoziu ACG1 pozbawionym wieży zamontowano urządzenie zadymiające Titania AM500. Po próbach zrezygnowano z dalszej produkcji.

Użytkownicy

Francja

W dniu ataku niemieckiego 10 maja 1940 roku, armia francuska dysponowała 47 czołgami AMC-35. Pojazdy te były używane w tworzonych od 10 maja 1940 roku grupach wydzielonych kawalerii (Groupes – Francs de Cavalerie). W skład każdego oddziału wchodziły sekcje dowodzenia, pluton pojazdów klasy AMD (Automitrailleuse de Découverte – typowo AMD 35), pluton motocyklistów, dwie sekcje karabinów maszynowych oraz pluton przeciwpancerny (2 działa). W trzech z pięciu stworzonych Groupes – Francs de Cavalerie, zamiast pojazdów AMD użyto czołgów AMC-35, w tym 1er Groupe-Franc de Cavalerie, który walczył w rejonie Saumur.

Belgia

Decyzję o zakupie czołgów AMC-35 Belgowie podjęli w 1937 roku. Pierwszy czołg (nr 803) testowano już w czerwcu 1937 roku, po czym został zwrócony. Zgodnie z wymaganiami, zmieniono uzbrojenie pojazdów na belgijskie. W zmodyfikowanej wieży APX-2B zamontowano armatę przeciwpancerną FRC C47 kal. 47 mm oraz karabin maszynowy Hotchkiss kal. 7,65 mm (niektóre starsze publikacje błędnie podawały kaliber 13,2 mm). Początkowo planowano zamówienie 25 czołgów i tyle też zamówiono wież, jednak ostatecznie ograniczono liczbę czołgów do 10. Czołgi oraz wieże były dostarczane osobno i montowane w zakładach Carels w Gandawie. W okresie między marcem a sierpniem 1939 roku dostarczono 9 nowych czołgów w trzech partiach, a także ponownie przekazano czołg nr 803. Ponieważ czołgi te były uważane za broń ofensywną, Belgia, starając się nie podważać swojej neutralności, zaklasyfikowała je jako „ciężkie samochody pancerne” (Autos blindés lourds).

1 września 1939 roku utworzono samodzielny Escadron d’Auto-blindés du Corps de Cavalerie, składający się z 8 sprawnych czołgów. Pozostałe 2 pojazdy nadawały się do remontu. W czasie walk w maju 1940 roku 4 czołgi zostały zniszczone przez ogień niemieckiej artylerii przeciwpancernej (803, 807, 814, 829), a 2 zostały porzucone i zniszczone przez własne załogi.

Niemcy

Niemcy zdobyli nieustaloną liczbę czołgów AMC-35 w Francji i Belgii, prawdopodobnie kilka sztuk. Czołgi te otrzymały oznaczenie PzKpfw AMC 738(f) lub (b). Kilka wież wykorzystano w fortyfikacjach Wału Atlantyckiego w Belgii i Holandii. Dwa czołgi testowano na poligonie w Kummersdorfie, a po testach zostały złożone w magazynie zdobycznego sprzętu pancernego przyszłego Niemieckiego Muzeum broni Pancernych w Szczecinie-Dąbiu „Altdamm”, gdzie przetrwały do początku 1945 roku wraz z innymi zdobycznymi czołgami i pojazdami pancernymi. Oba pojazdy były używane bojowo i brały udział w walkach na pozycjach obronnych Dąbia i Kijewa w marcu 1945 roku; ich szczątki odnaleziono w 2010 roku w miejscach, w których zostały utracone.

Przypisy

Bibliografia

Chant Christopher World Encyclopedia of the Tank, Sutton Publishing, 2002

Żurkowski Paweł Automitrailleuses de Combat Renault Mle.1934 i Mle.1935, czyli francuskie czołgi lekkie kawalerii, których nie było cz.II, Nowa Technika Wojskowa Nr 2/2006