Ambroży, znany również jako Andriej Stiepanowicz Zertis-Kamienski (urodzony 6 października?/17 października 1708 w Niżynie, zmarły 5 września?/16 września 1771 w Moskwie) – biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
Życiorys
Ukończył szkołę bracką znajdującą się przy monasterze Objawienia Pańskiego w Kijowie, a następnie w latach 1728–1733 kontynuował naukę w Lwowskiej Akademii Duchownej. W 1733 rozpoczął dalsze studia w Akademii Słowiańsko-Grecko-Łacińskiej w Moskwie. W 1739 złożył wieczyste śluby mnisze i objął stanowisko wykładowcy seminarium przy Ławrze św. Aleksandra Newskiego w Petersburgu. W 1742 został prefektem tej uczelni. Miał wszechstronne wykształcenie teologiczne, znał łacinę oraz języki hebrajski i grecki.
W 1743, lub w 1748, objął stanowisko przełożonego monasteru Nowe Jeruzalem, stając się jednocześnie stałym członkiem Świątobliwego Synodu Rządzącego. Przyczynił się do renowacji klasztoru, którym zarządzał. 17 listopada 1753 został konsekrowany na biskupa perejasławskiego i dmitrowskiego. W 1761 awansował na biskupa sarskiego i podońskiego, a trzy lata później tytuł zmienił się na arcybiskupa krutickiego. Jako członek Świątobliwego Synodu Rządzącego brał udział w 1763 w procesie metropolity rostowskiego Arseniusza, który zakończył się jego usunięciem z wszelkich godności duchownych. W 1768 objął stanowisko arcybiskupa moskiewskiego. Zainicjował remont cerkwi w obrębie moskiewskiego Kremla, w tym soboru św. Michała Archanioła, soboru Zaśnięcia Matki Bożej oraz soboru Zwiastowania, a także monasteru Czudowskiego.
16 września 1771 został zamordowany przez tłum uczestników zamieszek, które miały miejsce w Moskwie podczas epidemii dżumy. Zabójcy arcybiskupa wdarli się do jego rezydencji w monastyrze Dońskim po tym, jak nakazał czasowo usunąć z ogólnodostępnej kaplicy cudowną Ikonę Matki Bożej Bogolubowskiej oraz zamknąć kasę, w której gromadzono datki od wiernych. Duchowny planował w ten sposób powstrzymać dalsze rozprzestrzenianie się epidemii, ponieważ gromadzenie ludzi w cerkwi sprzyjało jej rozwojowi. Jego zamiary zostały jednak błędnie zinterpretowane jako chęć przejęcia datków.
Pochowany w monastyrze Dońskim.
Przypisy
Bibliografia
Biogram w bazie prawosławia rosyjskiego
