Ambroży Stanisław Moszyński (ur. 7 grudnia 1894 w Wasilsursku, Rosja; zm. 21 maja 1941 w Warszawie) był polskim zoologiem oraz uznawanym specjalistą w zakresie skąposzczetów.
Życiorys
W 1913 roku rozpoczął studia z zakresu nauk biologicznych na Uniwersytecie Moskiewskim, jednak po wybuchu I wojny światowej musiał je przerwać. W 1920 roku wrócił do nauki, zapisując się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Poznańskiego, gdzie pod okiem profesorów Antoniego Jakubskiego i Jana Gabriela Grochmalickiego studiował zoologię. Od 1921 roku pełnił funkcję młodszego asystenta profesora Grochmalickiego w Zakładzie Zoologii Uniwersytetu Poznańskiego. W 1923 roku uzyskał tytuł magistra oraz złożył egzamin nauczycielski, a następnie został starszym asystentem. W 1925 roku obronił pracę doktorską zatytułowaną „Materiały do fauny skąposzczetów wodnych (Oligochaeta limicola) Wielkiego Księstwa Poznańskiego”. W 1927 roku zrezygnował z pracy na uczelni, aby uczyć biologii w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Ignacego Jana Paderewskiego, a później w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. św. Jana Kantego. Podczas pisania pracy doktorskiej zebrał obszerne materiały dotyczące skąposzczetów, które wykorzystywał w swojej pracy naukowej równolegle z zawodem nauczyciela. W grudniu 1939 roku, wraz z rodziną, został wysiedlony z Poznania do Warszawy, gdzie uczył biologii na tajnych kompletach konspiracyjnego Uniwersytetu Warszawskiego. Żył w bardzo skromnych warunkach, co doprowadziło do osłabienia jego organizmu i śmierci w maju 1941 roku. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 331a-1-14).
Praca naukowa
Badania prowadzone przez Ambrożego Moszyńskiego koncentrowały się na morfologii, systematyce oraz ekologii skąposzczetów z różnych środowisk, a jego osiągnięcia uczyniły go jednym z czołowych specjalistów w tej dziedzinie. Naukowcy z innych krajów przesyłali mu materiały oraz preparaty, które następnie badał i klasyfikował. Odkrył na terenie Polski 43 gatunki skąposzczetów, których obecności wcześniej nie stwierdzono, w tym 10 gatunków nowych dla nauki. Przygotował rozprawę habilitacyjną w formie monografii „Skąposzczety (Oligochaeta) Polski i niektórych krajów sąsiednich”, a także klucz do ich oznaczania; monografia została opublikowana po 1945 roku pod redakcją jego żony.
Ambroży Moszyński był pierwszym zoologiem, który w literaturze opisał skąposzczety pasożytujące w jamie skrzelowej skorupiaków i mięczaków, a także gatunki komensalistyczne żyjące w kolonii myszołowów.
Przypisy
Bibliografia
- Gabriel Brzęk, Straty wśród zoologów polskich w następstwie II wojny światowej, „Analecta. Studia i materiały z dziejów nauki” 6/2 (12) (1997) s. 193-194.
- Stanisław Feliksiak: Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1987, s. 381. ISBN 83-01-00656-0.
