Amblygonit (Ambligonit)
Minerał zaliczany do grupy fosforanów, ambligonit jest rzadko występującym minerałem, spotykanym jedynie w wybranych regionach naszej planety. Odkryty przez Augusta Breithaupta w 1817 roku w Saksonii, jego nazwa wywodzi się z greckich terminów amblys, co oznacza „tępy”, oraz goni, które odnosi się do „kąta” (stępione kąty), co odnosi się do kątów pomiędzy ściankami tego minerału.
Cechy fizyczne
Ambligonit zazwyczaj tworzy słabo wykształcone kryształy o izometrycznym pokroju, które są grubotabliczkowe oraz krótkosłupkowe, często z bruzdami na ścianach. Może występować w formie skupień zbitych oraz ziarnistych. Jest kruchy i przezroczysty, a jego rozpuszczalność w kwasach jest niska. Łatwo się topi, tworząc białą, nieprzezroczystą kuleczkę.
Występowanie
Ambligonit jest składnikiem pegmatytów bogatych w fosfor, powiązanych z wtrąceniami granitów, i występuje w skałach poddanych procesom metasomatycznym. Często współwystępuje z minerałami takimi jak: apatyt, pollucyt, spodumen, turmalin, lepidolit oraz petalit.
Miejsca jego występowania obejmują:
- Brazylia – Minas Gerais (znane są żółte, duże kryształy, w tym największy oszlifowany kryształ o masie 65,5 karata, który obecnie znajduje się w zbiorach Smithsonian Institution w Waszyngtonie), Paraiba,
- USA – Kalifornia (kryształy jasnożółte, słomkowe o mniejszej wartości), Dakota Południowa (gdzie spotykano i eksploatowano kryształy o masie kilku ton), Nowy Meksyk, Arizona,
- Szwecja – Varutråsk,
- Francja – Montebras,
- Namibia,
- Mjanma – znaleziono tam złocistożółty kryształ o masie 19,7 karata (po oszlifowaniu).
Zastosowanie
- źródło litu,
- kamień szlachetny – zazwyczaj masa obrobionych kamieni nie przekracza 15 karatów,
- kamień kolekcjonerski (szlifowany dla kolekcjonerów), stanowiący ozdobę kolekcji,
- surowiec ceramiczny.
Bibliografia
- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982. Brak numerów stron w książce.
- Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1. Brak numerów stron w książce.
