Amazonka żółtoszyja

Amazona auropalliata to gatunek ptaka średniej wielkości, który należy do rodziny papugowatych (Psittacidae). Jest to ptak osiadły, występujący w Ameryce Centralnej, od północno-zachodniej Kostaryki po południowy Meksyk. Gatunek ten jest krytycznie zagrożony wyginięciem.

Podgatunki

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia trzy podgatunki A. auropalliata:

A. auropalliata auropalliata (Lesson, 1842) – zamieszkuje wybrzeże Oceanu Spokojnego od stanu Oaxaca (południowy Meksyk) do północno-zachodniej Kostaryki.
A. auropalliata caribaea Lousada, 1989 – występuje w Hondurasie na wyspach Islas de la Bahía, takich jak Barbareta i Guanaja.
A. auropalliata parvipes Monroe & T.R. Howell, 1966 – zamieszkuje północno-wschodnie wybrzeże Hondurasu i północno-wschodnią Nikaraguę.

W niektórych klasyfikacjach systematycznych te trzy podgatunki uznawane były za podgatunki amazonki żółtogłowej (A. ochrocephala).

Morfologia

Wygląd zewnętrzny: Nie występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Obie płci mają podobne ubarwienie, przeważnie w odcieniach zieleni. W dolnej części karku znajduje się niewielka żółta plama, której kształt zmienia się w zależności od osobnika. U podgatunków A. a. parvipes oraz A. a. caribaea kolor ten jest bardziej intensywny. Dziób jest ciemnoszary z jasnymi przebarwieniami po bokach. Młode osobniki nie mają żółtych elementów w upierzeniu.

Rozmiary: Długość ciała dorosłego ptaka wynosi około 35–36 centymetrów.

Masa ciała: Waha się od około 480 do 550 g, choć niektóre źródła podają nawet do 680 g.

Występowanie

Środowisko

Amazonka żółtoszyja preferuje tereny leśne, szczególnie lasy liściaste i wiecznie zielone, a także lasy suche oraz zadrzewienia na sawannie. Można ją spotkać także na polanach i w namorzynach, w miejscach, które nie są zalewane podczas przypływu. Mniejsze znaczenie mają tereny sztucznie utworzone, takie jak pastwiska czy grunty orne. Ptaki te bytują na wysokości do 600 m n.p.m.

Zasięg występowania

A. auropalliata występuje głównie na obszarze leżącym na zachód od wododziału kontynentalnego Ameryki. Zamieszkuje południowy Meksyk (stany Oaxaca i Chiapas), Gwatemalę, Salwador, Nikaraguę, północno-zachodnią Kostarykę, Islas de la Bahía oraz wschodni Honduras. Zarejestrowano także przypadki obecności tego gatunku w Belize, jednak nie jest to obszar jego stałego występowania. Szacuje się, że zasięg występowania tego gatunku wynosi około 509 000 kilometrów kwadratowych.

Pożywienie

Amazonka żółtoszyja żywi się nasionami drzew z rodzajów Cochlospermum i Curatella, figami oraz dojrzewającymi owocami migdałecznika. Czasami spożywa także szyszki. W skład jej diety wchodzą również jagody i orzechy.

Tryb życia i zachowanie

Ptaki tego gatunku najczęściej występują w parach lub małych stadach. Większe grupy można zaobserwować w miejscach, gdzie szukają pożywienia, odpoczywają lub znajdują schronienie. Pary tworzą trwałe związki, które trwają przez całe życie.

Rozród

Lęgi odbywają się w lutym i marcu.

Jaja: W jednym lęgu występuje od dwóch do czterech owalnych jaj o wymiarach 37 na 30 mm.

Wysiadywanie: Czas inkubacji wynosi około 26–28 dni.

Pisklęta: Młode osobniki różnią się od dorosłych brakiem żółtych elementów w ubarwieniu.

Status zagrożenia i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2021 roku klasyfikuje amazonki żółtoszyją jako gatunek krytycznie zagrożony (CR – critically endangered). Wcześniej, od 2017 roku miała status gatunku zagrożonego (EN – endangered), od 2012 roku – gatunku narażonego (VU – vulnerable), a od 1988 roku – gatunku najmniejszej troski (LC – least concern). Trend liczebności populacji wykazuje silny spadek; w 2020 roku szacowano liczbę dorosłych osobników na wolności na 1000–2499.

Do głównych zagrożeń dla tego gatunku zalicza się:

utrata lub znaczna modyfikacja naturalnych środowisk życia wskutek wylesiania i rozwoju rolnictwa,
kłusownictwo,
chwytanie ptaków w celu handlu lokalnego i międzynarodowego.

Gatunek ten znajduje się w Załączniku I konwencji CITES.