Amazonka żółtogłowa

Amazonka żółtogłowa

Amazonka żółtogłowa (Amazona ochrocephala) to gatunek średniej wielkości papugi należącej do rodziny papugowatych (Psittacidae). Występuje naturalnie w Ameryce Południowej oraz Panamie, a także została wprowadzona na Portoryko. Nie jest zagrożona wyginięciem.

Podgatunki i zasięg występowania

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny wyróżnia cztery podgatunki A. ochrocephala:

• A. o. panamensis (Cabanis, 1874) – od zachodniej Panamy do północno-zachodniej Kolumbii
• A. o. ochrocephala (J.F. Gmelin, 1788) – wschodnia Kolumbia, Wenezuela, region Gujana, północna Brazylia
• A. o. xantholaema von Berlepsch, 1913 – wyspa Marajó (północna Brazylia, w delcie Amazonki)
• A. o. nattereri (Finsch, 1865) – od południowej Kolumbii po wschodnie Peru, północna Boliwia oraz zachodnia Brazylia.

W niektórych klasyfikacjach systematycznych do A. ochrocephala zaliczano 10, a nawet 11 podgatunków, jednak większość z nich została uznana za odrębne gatunki, takie jak A. oratrix (amazonka żółtogardła) i A. auropalliata (amazonka żółtoszyja).

Ptaki podgatunku nominatywnego zostały wprowadzone na Portoryko. Amazonki żółtogłowe osiedliły się również w USA. W zachodnim Los Angeles w 1961 roku miał miejsce pożar, który zniszczył wiele ptaszarni; część hodowców wypuściła swoje ptaki. W latach 80. XX wieku w Miami obserwowano grupy tych papug, które licznie krzyżowały się z amazonką krasnogłową (A. viridigenalis). W latach 1969–1970 podjęto próby introdukcji amazonki żółtogłowej na Oʻahu, jednak zakończyły się one niepowodzeniem.

Morfologia

Długość ciała amazonek żółtogłowych wynosi od 35 do 38 cm, a ich masa waha się od 340 do 535 g. Ich upierzenie jest przeważnie zielone, z żółtym czołem oraz wierzchem głowy. Często żółte pióra można zauważyć również wokół oka. Policzki oraz pokrywy uszne mają intensywnie zielony kolor, a pióra od tyłu głowy po grzbiet są zielone z delikatnym czarnym obrzeżeniem. Zgięcia skrzydeł oraz lusterka są czerwone, a krawędź skrzydła przy nadgarstku jest żółta. Lotki kończą się na niebiesko, a sterówki są żółte; zewnętrzne sterówki przy nasadzie mają kolor czerwony. Młode ptaki różnią się matowym upierzeniem oraz mniejszą ilością żółtych i czerwonych piór.

Ekologia i zachowanie

Amazonki żółtogłowe żyją w lasach tropikalnych z drzewami zrzucającymi liście, gęstych krzewach ciernistych, wilgotnych lasach galeriowych, sezonowo zalewanych lasach, suchych lasach, wtórnych zaroślach nad rzekami, lasach namorzynowych, zaroślach sosen, palm oraz w obszarach uprawnych i podmiejskich. Ich górna granica występowania wynosi 850 m n.p.m. Ptaki te żywią się owocami, orzechami, nasionami, jagodami oraz kwiatami różnych roślin, takich jak Pithecellobium, akacja (Acacia), Macuna, Zuelania, Bumelia, psianka (Solanum), tabebuja (Tabebuia), koralodrzew (Erythrina), figowiec (Ficus), Cochlospermum, Curatella, migdałecznik (Terminalia) oraz różnymi palmami, w tym Euterpe. W ich diecie znajdują się także rośliny uprawne, takie jak kukurydza, zielone banany, mango, cytryny, awokado, lucerna oraz orzechy włoskie. Możliwe, że spożywają także korę cynamonowców kamforowych (Cinnamomum camphora).

Lęgi

Amazonka żółtogłowa jest ptakiem monogamicznym. Obydwa partnerzy w parze uczestniczą w obronie gniazda oraz opiece nad młodymi. W Wenezueli okres lęgowy trwa od lutego do maja, w Kolumbii od grudnia do stycznia, a w Surinamie odbywa się w styczniu. Gniazda znajdują się w dziuplach drzew, w tym palm, na wysokości od 4 do 15 m nad ziemią. W zniesieniu znajduje się od 2 do 3 jaj, a inkubacja trwa 25–26 dni, przy czym wysiaduje jedynie samica. Samiec uczestniczy w karmieniu młodych oraz karmi samicę w gnieździe, która opuszcza je rano i po południu, aby żerować. Młode ptaki opuszczają gniazdo po 59–86 dniach życia, a ich dieta składa się z pokarmu zwróconego przez dorosłych.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje amazonkę żółtogłową za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji w naturze nie została dokładnie oszacowana; w 1997 roku gatunek ten był opisywany jako pospolity przynajmniej w częściach swojego zasięgu. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy, głównie z powodu wylesiania Amazonii. Gatunek ten jest wymieniony w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES).

Przypisy

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Yellow-crowned Amazon (Amazona ochrocephala). [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-09-21]. (ang.).