Amazonka pąsowa

Amazonka pąsowa (Amazona vinacea)

Amazonka pąsowa to gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), który występuje w wschodniej części Ameryki Południowej. Jest on zagrożony wyginięciem i nie dzieli się na podgatunki.

Zasięg występowania

Ptak ten zamieszkuje południowo-wschodnią Brazylie, obejmującą południową część stanu Bahia oraz zachodnie Espírito Santo, aż po prowincję Misiones w Argentynie (istnieje prawdopodobieństwo, że występuje również w północno-wschodniej części Corrientes) oraz południowo-wschodni Paragwaj.

Morfologia

Amazonki pąsowe osiągają długość około 30 cm i ważą około 370 g. Nie występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Ich upierzenie jest głównie zielone z ciemnymi krawędziami. Czoło oraz kantarek mają kolor czerwony. Pióra na karku są długie i kończą się bladoniebieskim odcieniem. Nazwa gatunkowa pochodzi od liliowoczerwonej piersi. Lotki mają kolor turkusowy, a lusterko na skrzydle oraz sterówki u podstawy ogona są czerwone. Dziób jest różowoczerwony z żółtawym zakończeniem. Młode osobniki mają bledszy kantarek, a dziób jest czerwony jedynie u jego podstawy.

Ekologia i zachowanie

Środowisko

Amazonki pąsowe preferują tereny do 2000 m n.p.m. (zwykle spotykane są do 1200 m n.p.m.). Ich naturalnym środowiskiem są wilgotne lasy równikowe, znane jako lasy atlantyckie. We wschodnim Paragwaju preferują obszary porośnięte araukarią brazylijską (Araucaria angustifolia) oraz euterpą (Euterpe).

Pożywienie

Ptaki te żywią się głównie nasionami, takimi jak nasiona araukariów (Araucaria), zastrzalinów (Podocarpus), eukaliptusów (Eucalyptus) oraz Pilocarpus, jak również kwiatami i owocami.

Lęgi

Sezon lęgowy amazonek pąsowych trwa od sierpnia do grudnia. Gniazdują w dziuplach drzew, a czasami w szczelinach klifów. Samica składa od 3 do 4 jaj, które wysiaduje przez 28 dni. Pisklęta są karmione przez oboje rodziców i opierzone stają się po 7–9 tygodniach. W niewoli mogą przystąpić do pierwszych lęgów już w wieku 2 lat.

Status i zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje amazonkę pąsową jako gatunek zagrożony (EN – endangered). Szacuje się, że populacja dzika liczy od 1000 do 2499 dorosłych osobników i systematycznie maleje. Główne zagrożenia stanowią wycinanie lasów oraz odłów ptaków do handlu. W Argentynie występuje niedobór odpowiednich dziupli w drzewach, które często są zbyt duże i płytkie, co naraża je na atak drapieżników oraz ryzyko zalania w czasie burz z ulewnym deszczem. W konsekwencji sukces lęgowy tych ptaków jest bardzo niski. Gatunek ten często przegrywa z innymi zwierzętami w walce o miejsca gniazdowe. Dodatkowo młode osobniki mogą być łapane przez kłusowników. Amazonki pąsowe bywają także odstrzeliwane, uznawane za szkodniki upraw.

Gatunek został wymieniony w I załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES).