Amazonetka (Amazonetta brasiliensis)
Amazonetka, znana pod nazwą Amazonetta brasiliensis, to gatunek ptaka o średniej wielkości, należący do rodziny kaczkowatych (Anatidae), który zamieszkuje Amerykę Południową. Obecnie gatunek ten nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka
Amazonetka jest jedynym przedstawicielem rodzaju Amazonetta. Dawniej klasyfikowano ją jako piżmówkę, jednak nowsze badania sugerują, że należy do kladu południowoamerykańskich kaczek Anatinae, który obejmuje również kaczkę czubatą oraz kaczkę białogardłą, a być może także torpedówki (Johnson & Sorenson, 1999). Wyróżnia się dwa podgatunki A. brasiliensis: nominatywny oraz A. brasiliensis ipecutiri.
Etymologia
W nazwie Amazonetta zawarta jest odniesienie do rzeki Amazonka, natomiast greckie słowo νηττα (nētta) oznacza kaczkę.
Termin brasiliensis pochodzi od nowołacińskiego Brasil lub Brasiliensis, co oznacza brazylijski lub z Brazylii. Słowo „Brasil” zostało nadane barwnikowi, który był przez długi czas importowany z Wschodu. W 1500 roku ekspedycja Pedro Cabrala odkryła nowe drzewo o podobnym odcieniu, nazywając je „brasil” lub „brazil”, co ostatecznie stało się nazwą tego kraju.
Termin ipecutiri pochodzi z języka tupi i oznacza kaczkę z małymi, czarnymi plamami, odnosząc się do pewnego gatunku kaczki (por. guar. Ihpé khú tiri).
Zasięg występowania
Amazonetka występuje w różnych regionach w zależności od podgatunku:
- A. brasiliensis brasiliensis – od wschodniej Kolumbii do wschodniej Brazylii.
- A. brasiliensis ipecutiri – od wschodniej Boliwii do południowej Brazylii, północnej Argentyny oraz Urugwaju.
Morfologia
Amazonetki charakteryzują się jasnobrązowym upierzeniem. Samce różnią się od samic posiadaniem czerwonego dzioba oraz nóg. Na ich głowach i szyjach można zauważyć charakterystyczne jasnoszare pola, które u samic są bardziej matowe.
Długość ciała wynosi od 35 do 40 cm, a masa ciała waha się między 350 a 556 g (podgatunek nominatywny) oraz 565 a 623 g (A. b. ipecutiri).
Zachowanie
Amazonetki, znane również jako kaczki brazylijskie, żyją w parach lub w małych grupach liczących do 20 osobników. Obydwoje rodziców aktywnie opiekuje się nowo wyklutymi pisklętami.
W diecie amazonetek znajdują się nasiona, owoce, korzonki oraz owady, przy czym pisklęta żywią się wyłącznie owadami. Ptaki te zazwyczaj gnieżdżą się oraz żyją w pobliżu brzegów słodkowodnych akwenów, z dala od wybrzeży morskich, w rejonach porośniętych gęstą roślinnością wodną.
Status
Zgodnie z klasyfikacją IUCN, amazonetka uznawana jest za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji jest uznawany za spadkowy z powodu utraty siedlisk.
Przypisy
Bibliografia
J.F. Clements: The Clements Checklist of the Birds of the World. Cornell University Press, Ithaca, 2007. ISBN 0-8014-4501-9. (ang.). Brak numerów stron w książce.
K.P. Johnson & M.D. Sorenson. Phylogeny and biogeography of dabbling ducks (genus Anas): a comparison of molecular and morphological evidence. „The Auk”. 116 (3), s. 792–805, 1999. (ang.).
Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 598. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
Linki zewnętrzne
Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Brazilian Teal Amazonetta brasiliensis. Arthur Grosset’s Birds. [dostęp 2015-06-15]. (ang.).
