Amazona

Amazona to rodzaj ptaków z podrodziny papug neotropikalnych (Arinae) w obrębie rodziny papugowatych (Psittacidae). Gatunki, które się do niego zaliczają, w Polsce określane są jako amazonki, a także jako papugi zielone, charakteryzujące się dominującym zielonym ubarwieniem z czerwonymi plamami na skrzydłach i ogonie.

Zasięg występowania

Rodzaj ten obejmuje gatunki występujące od środkowej części Ameryki Południowej poprzez Meksyk aż po Karaiby.

Morfologia

Długość ciała tych ptaków waha się od 25 do 45 cm, a masa ciała wynosi od 176 do 766 g.

Systematyka

Etymologia

Nazwa Amazona pochodzi z języka francuskiego i została nadana przez de Buffona w latach 1770–1783 różnym tropikalnym papugom amerykańskim, ponieważ wywodziły się one z amazońskich lasów.

Rodzaj Androglossa (Androglossus) czerpie swoją nazwę z greckich słów ανηρ (anēr) oznaczającego „mężczyzna, człowiek” oraz γλωσσα (glōssa) znaczy „język”. Gatunkiem typowym jest Psittacus amazonicus Linnaeus, 1766.

Rodzaj Chrysotis wywodzi się z greckiego χρυσος (khrusos) oznaczającego „złoto” oraz -ωτις (-ōtis) od ους (ous) i ωτος (ōtos) znaczącego „ucho”. Gatunkiem typowym jest Psittacus amazonicus Linnaeus, 1758.

Rodzaj Oenochrus pochodzi z greckiego οινοχρως (oinokhrōs) i οινοχρωτος (oinokhrōtos) oznaczającego „kolor wina”, a także χροα (khroa), χροας (khroas) co znaczy „kolor, wygląd”, od χρως (khrōs) i χρωτος (khrōtos) oznaczających „cera, karnacja”. Gatunkiem typowym jest Psittacus vinaceus Kuhl, 1820.

Podział systematyczny

W skład rodzaju wchodzą następujące gatunki:

Amazona albifrons (Sparrman, 1788) – amazonka białoczelna
Amazona xantholora (G.R. Gray, 1859) – amazonka żółtokantarowa
Amazona agilis (Linnaeus, 1758) – amazonka mała
Amazona collaria (Linnaeus, 1758) – amazonka jamajska
Amazona leucocephala (Linnaeus, 1758) – amazonka kubańska
Amazona ventralis (Statius Müller, 1776) – amazonka czarnoucha
Amazona vittata (Boddaert, 1783) – amazonka niebieskoskrzydła
Amazona autumnalis (Linnaeus, 1758) – amazonka zmienna
Amazona finschi (P.L. Sclater, 1864) – amazonka liliowogłowa
Amazona viridigenalis (Cassin, 1853) – amazonka krasnogłowa
Amazona imperialis Richmond, 1899 – amazonka cesarska
Amazona violacea (J.F. Gmelin, 1789) – amazonka fioletowa – takson, który najprawdopodobniej wyginął pod koniec XVIII wieku
Amazona brasiliensis (Linnaeus, 1758) – amazonka płomiennosterna
Amazona amazonica (Linnaeus, 1766) – amazonka modrobrewa
Amazona guildingii (Vigors, 1837) – amazonka królewska
Amazona festiva (Linnaeus, 1758) – amazonka czerwonoczelna
Amazona vinacea (Kuhl, 1820) – amazonka pąsowa
Amazona tucumana (Cabanis, 1885) – amazonka żółtouda
Amazona pretrei (Temminck, 1830) – amazonka czerwonouda
Amazona dufresniana (Shaw, 1812) – amazonka niebieskolica
Amazona rhodocorytha (Salvadori, 1890) – amazonka tęczowa
Amazona kawalli Grantsau & de Camargo, 1989 – amazonka białolica
Amazona mercenarius (von Tschudi, 1844) – amazonka zielona
Amazona farinosa (Boddaert, 1783) – amazonka skromna
Amazona aestiva (Linnaeus, 1758) – amazonka niebieskoczelna
Amazona ochrocephala (J.F. Gmelin, 1788) – amazonka żółtogłowa
Amazona oratrix Ridgway, 1887 – amazonka żółtogardła
Amazona auropalliata (Lesson, 1842) – amazonka żółtoszyja
Amazona barbadensis (J.F. Gmelin, 1788) – amazonka wenezuelska
Amazona arausiaca (Statius Müller, 1776) – amazonka dominikańska
Amazona versicolor (Statius Müller, 1776) – amazonka modrogłowa

Istnienie gatunku Amazona martinicana A.H. Clark, 1905 z Martyniki, znanego jedynie z XVIII-wiecznych relacji Labata i de Buffona, nie zostało jeszcze potwierdzone; IUCN klasyfikuje go jako gatunek wymarły.