Amastris – Władczyni Heraklei Pontyjskiej
Amastris, znana również jako Amastrine (gr.: Άμαστρις, Amastris; Άμαστρινή, Amastrinḗ) (zm. ok. 284 p.n.e.), była władczynią Heraklei Pontyjskiej w latach 305–301 p.n.e. Była córką Oksatresa, brata Dariusza III Artaszaty, króla Persji z dynastii Achemenidów.
W 324 roku p.n.e. podczas wielkiej ceremonii grupowych zaślubin, zorganizowanej przez króla macedońskiego Aleksandra III Wielkiego w Suzie, Amastris została wydana za Kraterosa, wodza i bliskiego przyjaciela króla. Po śmierci Aleksandra, Krateros postanowił porzucić Amastris, aby poślubić Filię, córkę Antypatra, wodza macedońskiego. W 322 roku p.n.e., za jego zgodą, Amastris poślubiła Dionizjusza Dobrego, tyrana Heraklei Pontyjskiej. Dzięki bogactwu, które przyniosła w posagu, jej mąż był w stanie nabyć cały majątek Dionizjusza II Młodszego, tyrana Syrakuz, po upadku jego państwa. Amastris urodziła mężowi troje dzieci: dwóch synów, Klearchosa i Oksatresa, oraz córkę Amastris.
Przed swoją śmiercią, Dionizjusz mianował Amastris na jedyną władczynię, a także powierzył jej opiekę nad ich nieletnimi dziećmi. Po jego zgonie w 306/305 roku p.n.e., Amastris objęła władzę w Heraklei. Na początku miała wsparcie Antygona I Jednookiego, byłego wodza macedońskiego i króla Azji. Kiedy Antygon miał trudności, sprawami miasta oraz dziećmi zajął się Lizymach, były wódz macedoński i król Tracji. Zafascynowany Amastris, poślubił ją w 302 roku p.n.e. Lizymach pozostawił ją w Heraklei, by zająć się pilnymi sprawami, a następnie przybył do Sardes, gdzie Amastris urodziła mu syna Aleksandra Arridajosa, przyszłego króla Macedonii. Po pewnym czasie, Lizymach zakochał się w Arsinoe, córce króla egipskiego Ptolemeusza I Sotera i Bereniki I, i poślubił ją w 299 roku p.n.e., co skłoniło Amastris do powrotu do Heraklei. Postanowiła założyć nowe miasto Amastris (dzisiejsza Amasra), usytuowane na małym półwyspie Morza Czarnego w Paflagonii.
W 301 roku p.n.e. Amastris przekazała władzę nad miastem swojemu najstarszemu synowi, Klearchowi II, który wówczas osiągnął wiek męski. Rządził on wspólnie ze swoim młodszym bratem Oksatresem. Niestety, bracia, nie przypominając swojego ojca, postanowili zabić matkę, aby uniknąć jej wyrzutów. Skrycie doprowadzili do sytuacji, w której Amastris weszła na statek, a następnie zatopili ją w morzu. Prawdopodobnie miało to miejsce w 289 roku p.n.e. Ten czyn oburzył Lizymacha, ich byłego ojczyma, który postanowił ukarać synów Amastris. Udając przyjacielskiego, przybył do Heraklei i ukarał Klearchosa oraz Oksatresa, po czym przejął kontrolę nad miastem, gromadząc bogactwa tyranów. Mieszkańcom dał możliwość wprowadzenia demokracji, a następnie udał się do swojego domu.
Bibliografia
- Focjusz, Biblioteka, t. 3: „Kodeksy” 223-237 („Kodeks” nr 224: Memnon), przekł. i oprac. O. Jurewicz, Pax, Warszawa 1994, s. 41-43, ISBN 83-211-1401-6.
Linki zewnętrzne
- Amastris (3) w The Ancient Library. ancientlibrary.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-07-29)].
- Ulrich Wilcken: Amastris 7. In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Tom I,2, Stuttgart 1894, szpalta 1750.
