Amarantka czerwonodzioba

Amarantka czerwonodzioba, znana również jako amarantka senegalska (Lagonosticta senegala), to gatunek niewielkiego ptaka z rodziny astryldowatych (Estrildidae), który występuje w Afryce Subsaharyjskiej. Preferuje środowiska takie jak stepy i sawanny, sięgając aż do krawędzi pustyń: na północy Sahary oraz na południu Kalahari. Gatunek ten nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

W obrębie gatunku L. senegala wyróżniono sześć podgatunków:

L. senegala senegala (Linnaeus, 1766) – występuje w Mauretanii, Senegalu i Gambii do zachodniej oraz środkowej Nigerii;
L. senegala rhodopsis (Heuglin, 1863) – zamieszkuje wschodnią Nigerię, północny i środkowy Kamerun oraz południowy Czad, sięgając do Sudanu, zachodniej Erytrei i zachodniej Etiopii;
L. senegala brunneiceps Sharpe, 1890 – występuje w środkowej Etiopii i południowo-wschodnim Sudanie;
L. senegala somaliensis Salvadori, 1894 – spotykana w południowo-wschodniej Etiopii i południowej Somalii;
L. senegala ruberrima Reichenow, 1903 – występuje w Demokratycznej Republice Konga, Ugandzie oraz zachodniej Kenii, aż po północno-wschodnią Angolę, północno-wschodnią Zambię i północne Malawi;
L. senegala rendalli E.J.O. Hartert, 1898 – zamieszkuje południową Angolę, a także Mozambik na południe do RPA.

Morfologia

Długość ciała amarantki czerwonodziobej wynosi od 9 do 10 cm, a masa ciała to 7–12 g. Gatunek ten wykazuje wyraźny dymorfizm płciowy. U samca na głowie, szyi, brodzie, piersi i brzuchu widoczny jest różowy kolor. Brązowy tył głowy, grzbiet oraz pokrywy skrzydłowe mają czerwonawy odcień. Lotki są ciemnobrązowe, a lotki II i III rzędu mogą mieć lekko czerwonawy odcień. Kuper, pokrywy nadogonowe i obrzeżenia sterówek u nasady są szkarłatne, a sterówki mają czarnobrązowy kolor. Na boku piersi mogą pojawić się białe plamki. Z dolnej części brzucha barwa różana przechodzi w płowobrązową lub płowopomarańczową, przy czym najjaśniejsza jest na pokrywach. Obrączka oczna jest biała. U samicy czoło oraz wierzch głowy aż do górnej części grzbietu są brązowe lub płowobrązowe, natomiast kantarek i obszar nad okiem są czerwone. Skrzydła, kuper oraz pokrywy nadogonowe są podobne do tych u samca. Pióra po bokach głowy są płowobrązowe lub w ciepłym odcieniu brązu, a niektóre osobniki mogą mieć nieco czerwonawych barw na pokrywach usznych i policzkach. Spód ciała jest płowy, przy czym w tylnej części jaśnieje. U obu płci dziób jest jasny z wyraźnie czerwonymi bokami. Młode osobniki przypominają dorosłe samice, jednak nie mają czerwonych barw.

Lęgi

Dane dotyczące lęgów pochodzą z obserwacji w niewoli. W ciągu roku amarantka czerwonodzioba wyprowadza od 3 do 4 lęgów. W pojedynczym zniesieniu znajduje się od 3 do 6 białych jaj. Czas inkubacji trwa od 12 do 13 dni. Młode ptaki stają się w pełni opierzone po 18–21 dniach od wyklucia i wówczas również osiągają samodzielność. W niewoli amarantka czerwonodzioba może opiekować się lęgami innego gatunku astrylda. Ostateczną szatę dorosłą osiąga w wieku 4–6 miesięcy, a dojrzałość płciową zdobywa w wieku 6 miesięcy. Długość życia amarantki wynosi od 5 do 6 lat.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje amarantkę czerwonodziobą za gatunek najmniejszej troski (LC, least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Całkowita liczebność populacji nie została dokładnie oszacowana, jednak ptak ten opisywany jest jako szeroko rozpowszechniony i pospolity, a lokalnie bardzo liczny. Z uwagi na brak dowodów na spadek liczebności lub istotne zagrożenia dla gatunku, BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako prawdopodobnie stabilny.