Amanda Röntgen-Maier
Amanda Röntgen-Maier (urodzona 20 lutego 1853, zmarła 15 czerwca 1894) to szwedzka skrzypaczka oraz kompozytorka.
Życiorys
Dzieciństwo
Carolina Amanda Erika Maier przyszła na świat w Landskronie 20 lutego 1853 roku. Jej talent muzyczny został szybko zauważony, co skłoniło ojca, również muzyka, do nauki gry na fortepianie i skrzypcach. Uczęszczała również na lekcje organów. W wieku dwunastu lat przez trzy miesiące pobierała nauki w Sankt Petri Schule w Kopenhadze, gdzie spisała jedyny zachowany pamiętnik z dzieciństwa, w którym opisała codzienne życie, zajęcia szkolne oraz muzyczne, a także spotkania z przyjaciółmi i zwiedzanie miasta. Powód jej odejścia ze szkoły pozostaje nieznany.
Studia w Sztokholmie
W 1869 roku rozpoczęła naukę w Kungliga Musikaliska Akademien w Sztokholmie. Rok później została przyjęta do elitarnej klasy dyrygenckiej, do której dostawało się mniej niż 10% studentów akademii. Maier była pierwszą kobietą, która uzyskała dostęp do tej klasy. Na lekcje skrzypiec uczęszczała do wirtuoza Eduarda d’Auberta. W trakcie nauki zdobyła wiele nagród i stypendiów, występując publicznie jako skrzypaczka i organistka, grając także swoje kompozycje, choć ich zapisy nie przetrwały. W 1872 roku zdała egzaminy dyplomowe z harmonii, kontrapunktu, historii muzyki, skrzypiec, organów, fortepianu, wiolonczeli, podstaw śpiewu i instrumentacji, uzyskując najwyższe oceny z sześciu przedmiotów. Wiosną 1873 roku zagrała recital dyplomowy, który został wysoko oceniony przez krytyków. Mimo nominacji do roli organisty w katedrze Storkyrkan, opuściła Szwecję, aby kontynuować naukę skrzypiec i kompozycji.
Lipsk i Szwecja
Po ukończeniu studiów w Sztokholmie, Maier przeniosła się do Lipska, gdzie, mimo braku formalnego zapisu na Hochschule für Musik, uczęszczała na lekcje do najlepszych wykładowców, takich jak Engelbert Röntgen, koncertmistrz orkiestry Gewandhaus, dyrygent Carl Reinecke oraz Ernst F. Richter. Spędzała tam osiem miesięcy rocznie przez trzy lata, a latem wracała do Landskrony. W wolnym czasie brała udział w próbach orkiestry Gewandhaus, koncertach i operach, regularnie spotykając się z innymi muzykami, często w domu Röntgenów, gdzie odbywały się jej lekcje z Engelbertem. Na początku występowała jedynie na kameralnych spotkaniach, natomiast w styczniu 1875 roku zagrała swój pierwszy koncert solowy w Nikolaikirche, prezentując Arię z trzeciej suity Bacha. W 1876 roku jej występy stały się częstsze, w tym z orkiestrą Gewandhaus, zdobywając uznanie w Lipsku i Szwecji. W tym czasie nawiązała relację z Juliusem Röntgenem, synem jej nauczyciela, który uzyskał zgodę jej rodziców na zaręczyny w czerwcu 1876 roku. Maier wróciła jednak do Szwecji, gdzie rozpoczęła trasę koncertową.
W październiku 1876 roku zagrała koncert d-moll dla króla Szwecji Oskara II w Malmö, a w listopadzie występowała w Kungliga Teatern w Sztokholmie. Podczas koncertów podróżowała po całej Szwecji, spotykając się z wieloma wybitnymi muzykami. Na początku nowego roku zmarł jej ojciec, co bardzo ją przygnębiło. W maju 1877 roku wróciła do Lipska, gdzie występowała jako skrzypaczka i organistka, kontynuując lekcje, a także prowadząc aktywne życie artystyczne. Od maja do lipca 1878 roku zagrała 28 recitali w Szwecji i Norwegii. Mimo intensywnego treningu i komponowania, jesienią wystąpiła tylko raz, w kościele w Malmö. W grudniu znów wróciła do Lipska, gdzie dużo komponowała i regularnie występowała. 25 lipca 1879 roku, podczas rodzinnego spotkania Röntgenów, ogłosiła swoje zaręczyny z Juliusem. Jesienią 1879 roku odbyła swoją ostatnią trasę koncertową, dając 20 koncertów w Szwecji, Finlandii i Rosji. Na święta udała się do Lipska, a następnie spędziła miesiąc z Röntgenem w Amsterdamie. W kwietniu wróciła do Landskrony, gdzie 28 lipca 1880 roku wyszła za mąż.
Amsterdam
Nowożeńcy przeprowadzili się do Amsterdamu, gdzie Juliusz uczył gry na fortepianie, zamieszkując tam od 1878 roku. Małżeństwo oznaczało koniec publicznych występów Maier, jednak skrzypaczka kontynuowała grę na prywatnych, kameralnych spotkaniach, w których uczestniczyli zarówno przyjaciele pary, jak i znani muzycy tamtych czasów, tacy jak Brahms, Grieg, Joachim i Rubinstein. Jej występy ograniczały się jedynie do czterech koncertów w Amsterdamie i Szwecji.
Skupiła się głównie na kompozycji i rodzinie, w tym wychowywaniu swoich dwóch synów. Po narodzinach drugiego syna, jesienią 1886 roku, jej stan zdrowia znacznie się pogorszył, prawdopodobnie z powodu gruźlicy. Była bardzo osłabiona, ledwo chodziła i skarżyła się na ból oczu. Do lata udało jej się powrócić do pełni sił, ale zimą 1887 roku choroba wróciła. W kolejnych latach jej stan zdrowia wahał się. Maier odeszła 15 lipca 1894 roku, spokojnie zasypiając.
Muzyka
Za życia Maier zyskała renomę jako wybitna organistka, skrzypaczka oraz kompozytorka. Jej kompozycje dorównywały dziełom innych uznawanych kompozytorów romantycznych. Zachowało się kilkadziesiąt jej utworów, chociaż wiele nadal pozostaje nieodkrytych. Są to dzieła uporządkowane i klarownie napisane, odzwierciedlające charakter epoki. Podobnie jak wielu wirtuozów tamtych czasów, pisała utwory na skrzypce dostosowane do własnych umiejętności, co pozwala dostrzec jej wysoki poziom techniczny. Jej koncerty cieszyły się dużym uznaniem. Od najmłodszych lat wykazywała niezwykłe umiejętności i talent, a jej sukces jest godny podziwu, biorąc pod uwagę wyzwania, jakie napotykały kobiety w XIX wieku, mimo że jej pamięć z czasem zatarła się.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Amanda Röntgen-Maier – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project.
