Amanda Aizpuriete (urodzona 28 marca 1956 roku w Jurmale, zmarła w październiku 2023) była łotewską poetką, pisarką oraz tłumaczką. W ciągu swojej kariery zdobyła liczne nagrody zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym, a jej wiersze zostały przetłumaczone na ponad 14 języków.
Życiorys
Amanda Aizpuriete przyszła na świat 28 marca 1956 roku w Jurmale. Studiowała filologię oraz filozofię na Uniwersytecie Łotewskim w Rydze oraz w Instytucie Literackim imienia A.M. Gorkiego w Moskwie. Pracowała jako konsultant w redakcji magazynu „Avots” oraz współpracowała z czasopismami „Karogs” i „Vides Vēstis”.
Od 1976 roku publikowała swoją poezję, a także przetłumaczyła wiersze takich autorów jak Anna Achmatowa, Iosif Brodski, Uwe Kolbe, Georg Trakl oraz prozę Franza Kafki, Virginii Woolf, Kena Keyes’a i wielu innych. Wiersze Aizpuriete zostały przetłumaczone na wiele języków, w tym niemiecki, szwedzki, fiński, turecki i rosyjski, a jej powieść Nakts peldētāja została przetłumaczona na język litewski. Od 1986 roku jest członkiem Łotewskiego Związku Pisarzy.
W Niemczech wydała trzy tomy poezji: Die Untiefen des Verrats (1993), Lass mir das Meer (1996) oraz Babylonischer Kiez (2000). W 1999 roku otrzymała Horst-Bienek-Preis für Lyrik, przyznawaną przez Bawarską Akademię Sztuk Pięknych. W 2000 roku była jednym z trzech autorów reprezentujących Łotwę w międzynarodowym projekcie „Ekspres Literacki”, w którym brało udział 107 pisarzy z 43 krajów. W tym samym roku zdobyła nagrodę Dni Poezji za tom Bābeles nomalē. W 2003 roku otrzymała Literacką Nagrodę Roku za tłumaczenie poezji A. Achmatowej. W 2013 roku została uhonorowana nagrodą im. Ojārsa Vācietisa za tom Turp. W 2022 roku zdobyła nagrodę Vilenica.
W 2011 roku, po nieudanej próbie samobójczej, przyznała w wywiadzie, że kilka razy próbowała odebrać sobie życie, po raz pierwszy w latach 70. Poetka czuła się bezsilna z powodu trudności w znalezieniu pracy oraz śmierci bliskich mężczyzn, których kochała.
Wybrane dzieła
Poezja
- Nāks dārzā māte, 1980
- Kāpu iela, 1986
- Nākamais autobuss, 1990
- Pēdējā vasara, 1995
- Bābeles nomalē, 1999
- Vēstuļu vējš, 2004
- ledusskapja šūpuļdziesma, 2011
- Šonakt biju zaļš putns, 2011
- Turp, 2013
Proza
- Nakts peldētāja, 2000
Tłumaczenia
- Anna Achmatowa, Baltie gājputni, 1983
- Ken Kesey, Kāds pārlaidās pār dzeguzes ligzdu, 1997
- John Updike, Īstvikas raganas, 1998
- Franz Kafka, Process, 1999
- Virginia Woolf, Orlando, 1999
- Uwe Kolbe, Bezmiega sastāvdaļas, 2000
- Anna Achmatowa, Melnais gredzens, 2003
- George Trakl, Sebastiāns sapnī, 2006
- Iosifs Brodski, Dzejas izlase, 2009
- Nikołaj Gumilow, Dzeja, 2016
Przypisy
