Amalur – baskijska bogini
Amalur (z baskijskiego ama „matka”, lur „ziemia”), znana również jako Ama-Lurra, Ama Lur czy Lur, to baskijska bogini roślin i zwierząt, uznawana za Matkę-Ziemię. W wielu praindoeuropejskich kosmogoniach Ziemi przypisuje się cechy kobiece, co symbolizuje jej rolę jako dającej życie. Amalur jest najważniejszą pierwotną boginią w mitologii Basków, często utożsamianą z boginią Mari.
Legenda o kwiatu-słońca
W związku z boginią istnieje legenda dotycząca powstania kwiatu-słońca (bask. eguzki-lore „kwiat słońca” lub ekilore „kwiat wschodu”). Amalur stworzyła eguzkilorea, znanego jako dziewięćsił, na prośby przerażonych mieszkańców Ziemi, którzy obawiali się ciemności i złych duchów. Kwiat ten pojawił się zaraz po stworzeniu przez Amalur córek: Słońca (Ekhi) i Księżyca (Illargui). Dzięki swojemu kształtowi, przypominającemu „świetlistość”, roślina była traktowana jako amulet i często umieszczana na drzwiach, aby chronić przed złem.
Film o Amalurze
W 1968 roku powstał film w języku baskijskim, którego tytuł odnosi się do imienia bogini – Ama-Lur (znany także jako Tierra Madre, Mother Earth, [Ojczyzna]). Dokument autorstwa Nestora Basterretxei i Fernando Larrukerta przedstawia historię, kulturę i tradycje Basków, podkreślając ich związki z Matką-Ziemią, ich ojczyzną. Film spotkał się z ostrą krytyką ze strony ówczesnych władz, w tym z cenzurą, jednak po śmierci generała Franco zaczął być wykorzystywany do promowania tożsamości Basków oraz ich dawnych wierzeń.
== Przypisy ==
