Amadeusz
Amadeusz (ang. Amadeus) to amerykański dramat biograficzny z 1984 roku, wyreżyserowany przez Miloša Formana. Film oparty jest na sztuce Petera Shaffera o tej samej nazwie, który był również współautorem scenariusza. Dzieło ukazuje życie i twórczość Wolfganga Amadeusa Mozarta na dworze cesarza Józefa II, widziane oczami Antonia Salieriego, nadwornego kompozytora cesarza.
Fabuła
Tytułowy Wolfgang Amadeus Mozart jest wspominany przez swojego śmiertelnego wroga, Antonio Salieriego, który jest nadwornym kompozytorem Józefa II. Salieri z podziwem i uwielbieniem ocenia talent Mozarta, który właśnie przybywa na dwór. Jego uznanie dla muzyki młodego kompozytora kontrastuje z niechęcią do jego kontrowersyjnego stylu życia, co szybko prowadzi Salieriego do obsesji na punkcie Wolfganga. Obwinia on Boga za obdarzenie talentem wulgarnego człowieka o odrażającym chichocie. W wyniku skomplikowanej intrygi postanawia zniszczyć „wybrańca Bożego”, jak określa Mozarta.
Obsada
- F. Murray Abraham – Antonio Salieri
- Tom Hulce – Wolfgang Amadeus Mozart
- Elizabeth Berridge – Constanze Mozart
- Simon Callow – Emanuel Schikaneder
- Roy Dotrice – Leopold Mozart
- Christine Ebersole – Katerina Cavalieri
- Jeffrey Jones – cesarz Józef II
Pierwotnie rolę Konstancji Mozart miała zagrać Meg Tilly, jednak po przyjeździe na plan zdjęciowy doznała kontuzji nogi i lekarze orzekli konieczność kilku tygodniowego leczenia. W związku z tym zorganizowano nowy casting, w wyniku którego rolę powierzono Elizabeth Berridge.
Produkcja
Pomimo że Wolfgang Amadeus Mozart spędził swoje życie w Wiedniu, Miloš Forman zdecydował się na kręcenie filmu w swojej rodzinnej Pradze. Scena otwierająca została nakręcona w budynku Invalidovna.
Za charakteryzację starego Salieriego odpowiedzialny był Dick Smith.
Fakty i mity
Film nie jest całkowicie oparty na faktach. Prawda jest, że Antonio Salieri cenił muzykę Mozarta, a na łożu śmierci, z powodu demencji starczej, przyznał się do zabicia kompozytora. Jednak fakty zaprzeczają temu wyznaniu, ponieważ w ciele Mozarta nie znaleziono ani śladów trucizny, ani ran. Jego śmierć powszechnie przypisywana jest częstym wówczas chorobom, takim jak gruźlica, zapalenie opon mózgowych czy choroby nerek.
W filmie Salieri występuje jako tajemniczy nieznajomy, który zamawia u Mozarta Requiem. Ta wizyta przeraża Mozarta i zmusza go do stworzenia jednej z najsłynniejszych mszy żałobnych. W rzeczywistości msza została zamówiona przez hrabiego Franza von Walsegg-Stuppacha, który wysłał w tym celu swojego służącego.
Żona Mozarta, Konstancja, przedstawiona jest jako lekkomyślna towarzyszka, którą jednak bez wątpienia kochał. Wolfgang darzył miłością swoją żonę, choć wcześniej jego serce należało do jej siostry.
Wygląd Mozarta w filmie został oddany niemal perfekcyjnie. Był on niskiego wzrostu, z „nalaną twarzą” (jak to określił świadek), na pierwszy rzut oka bardzo niepozorny. Niezapomniany śmiech Mozarta, ukazany w filmie, był rzekomo jedną z jego charakterystycznych cech.
Utwory Mozarta wykorzystane w filmie
- Symfonia nr 25 g-moll KV 183
- Allegro con brio
- Symfonia nr 29 A-dur KV 201
- Allegro moderato
- Koncert na dwa fortepiany nr 10 Es-dur KV 365
- Rondo: Tempo di Menuetto
- Uprowadzenie z seraju (KV 384)
- Martern aller Arten
- Finał turecki
- Symfonia koncertująca Es-dur KV 364
- Allegro maestoso
- Koncert fortepianowy nr 20 d-moll KV 466
- Romanze
- Allegro
- Koncert fortepianowy nr 22 Es-dur KV 482
- Allegro
- Wesele Figara (KV 492)
- Ecco la Marcia
- Ah Tutti Contenti
- Cinque… dieci… venti… trenta…
- Kontredans (KV 33b)
- Don Giovanni (KV 527)
- Uwertura
- La ci darem la mano
- Scena z Komandorem
- Zaide (KV 344)
- Ruhe Sanft
- Czarodziejski flet (KV 620)
- Uwertura
- Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen
- Ein Mädchen oder Weibchen
- Pa-pa-pa-Papagena! Pa-pa-pa-Papageno!
- Serenada nr 13 G-dur (Eine kleine Nachtmusik (KV 525))
- Gran Partita (KV 361)
- Menuetto – Trio I – Trio II
- Koncert na flet, harfę i orkiestrę (KV 299)
- Kontredans „Non piu andrai” (wariacja na temat marsza Salieriego) KV 609
- Requiem d-moll (KV 626)
- Introitus
- Dies Irae
- Rex Tremendae Majestatis
- Confutatis
- Lacrimosa
- Wielka Msza c-moll (KV 427)
- Kyrie
Nagrody
- 1984: Oscar dla Najlepszego filmu
- 1985: Złoty Glob dla Najlepszego filmu dramatycznego
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
John Dodds. Cine Makeup: Creating Synthetic Flesh Cures for Problem Skin. „CineMagic”. 1 (31), 1986-10-01. Nowy Jork: Starlog Press, Inc.. ISSN 0090-3000. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Amadeusz w bazie IMDb (ang.)
- Amadeusz w bazie Filmweb
- Opis jakie utwory i w której scenie pojawiają się w filmie (ang.)
- Strona główna filmu w Warner Bros. movies.warnerbros.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-29)]. (ang.).
- Amadeusz Milosa Formana
- „Amadeusz” Milosza Formana. Część I, Część II