Amadej (herb szlachecki)

Amadej

Amadej (znany również jako Amadei, Amadey, Amadejowa, Hamadaj, Hamadej, Hamadejowa, Hamadziej, Homadziej, Orlek, Orłek, Orłek bez ogona) to polski herb szlachecki, związany z zawołaniami Hamadaj, Hamadej oraz Sokola. Według Alfreda Znamierowskiego, herb ten przybył do Polski z Włoch przez Węgry.

Opis herbu

W polu czerwonym znajduje się orzeł srebrny (biały) bez ogona, zwany również orełkiem lub turulem, zwrócony w lewo, z złotą koroną i toczenicą złotą w dziobie. W klejnocie umieszczono pięć piór strusich. Labry są czerwone, podbite srebrem.

Najwcześniejsze wzmianki

Herb datowany jest na XIV wiek, a jego zapis pochodzi z 1402 roku.

Herbowni

Lista osób uprawnionych do posługiwania się tym herbem została opracowana na podstawie wiarygodnych źródeł, w tym klasycznych i współczesnych herbarzy. Warto jednak zauważyć, że często dochodzi do przypisywania rodom szlacheckim herbów, które nie są im właściwe, co szczególnie nasiliło się podczas legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, a następnie zostało utrwalone w kolejnych wydaniach herbarzy. Tożsamość nazwiska nie zawsze oznacza przynależność do danego rodu herbowego; przynależność tę mogą ustalić tylko badania genealogiczne.

Pełna lista herbownych nie jest obecnie możliwa do odtworzenia, również z uwagi na zniszczenie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej. Na przykład, w trakcie powstania warszawskiego w 1944 roku zniszczono ponad 90% zasobów Archiwum Głównego w Warszawie, gdzie przechowywano większość dokumentów staropolskich. Lista nazwisk w artykule pochodzi z Herbarza polskiego Tadeusza Gajla i obejmuje 22 nazwiska. Pojawienie się danego nazwiska na liście nie oznacza jednak, że konkretna rodzina posługiwała się herbem Amadej. Często te same nazwiska należą do różnych rodzin, reprezentujących różne stany dawnej Rzeczypospolitej, takie jak chłopi, mieszczanie czy szlachta. Mimo to, jest to dotychczas najpełniejsza lista herbownych, która jest na bieżąco uzupełniana przez autora przy kolejnych wydaniach Herbarza.

Tadeusz Gajl wymienia następujące nazwiska uprawnione do używania herbu Amadej:

Amadej
Bobolicki
Grad
Gronostaj
Jankowski
Kosiński
Kozanecki
Kozubski
Łagiewnicki
Maierhoffer
Msurowski
Mszaniecki
Mzurowski
Pruszkowski
Ptak
Suskrajewski
Suskrajowski
Suskrojowski
Walewski
Węgrzynowicz
Włostowski
Żyzmowski

Według Siarhieja Rybčonaka, herb Amadej jest również używany przez osoby o nazwisku:

Assanowicz.

Łącznie: 23 nazwiska.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku: ponad 4500 herbów szlacheckich, 37 tysięcy nazwisk, 55 tysięcy rodów. L&L, 2007. ISBN 978-83-60597-10-1. Brak numerów stron w książce.

Jan Aleksander Gorczyn: Kleynoty abo herby państwa y rycerstwa powiatow y miast głownych Korony Polskiey y W. X. L. według obiecadła dla pamięci łacnieyszey położone. Kraków: Drukarnia Alexandra Dymowskiego, 1630, s. 52.

Stefan Kossecki: Poczet herbów szlachty Korony Polskiey y W. Xięstwa Litewskieg. Gniazdo y perspektywa staroświeckiey cnoty, starożytności domów y rodowitości familiey, z Potockiego y innych przepisany przez Stephana Rawicza Kosseckiego w Leszniańskich Szkołach. Leszno: 1789, s. 1277.