Alzacja

Alzacja (fr. Alsace, al. Elsàss, niem. Elsass) to region historyczny usytuowany w północno-wschodniej Francji, wzdłuż Renu, w ramach regionu administracyjnego Grand Est, obejmującego departamenty Dolny Ren na północy oraz Górny Ren na południu. Dawna Alzacja obejmowała również niewielki teren wokół miasta Belfort, który obecnie jest częścią departamentu Territoire de Belfort. Od 1982 roku do 31 grudnia 2015 roku region ten funkcjonował jako odrębny region administracyjny.

Geografia

Region Alzacji ma wydłużony kształt, rozciągający się z północy na południe. Od północnej i wschodniej strony graniczy z Niemcami, od południa z Szwajcarią oraz regionem Franche-Comté, a od zachodu z Lotaryngią.

Obszar ten położony jest na równinie nadrzecznej, ograniczonej od wschodu rzeką Ren, a od zachodu pasmem Wogezów. W kierunku głównej doliny schodzą z zachodu na wschód doliny mniejszych dopływów Renu. Znajdują się tu rozległe tereny leśne, zwłaszcza w Wogezach i na północy w departamentach Bas-Rhin (lasy Haguenau).

Historia

Najważniejsze daty:

1354: powstanie związku dziesięciu wolnych miast Alzacji, znanego jako Décapole,
1648: traktat westfalski przekazał Alzację Królestwu Francji,
1679: rozwiązanie związku Décapole,
1790: podział Alzacji na dwa departamenty: Dolny Ren i Górny Ren,
1815: Francja utraciła północne fragmenty Alzacji, w tym miasto Landau, na rzecz Bawarii (obecnie w granicach Niemiec),
1871: traktat frankfurcki – Alzację (bez okolic Belfort) oraz część Lotaryngii przyłączono do Rzeszy Niemieckiej, tworząc administracyjnie prowincję Alzacja-Lotaryngia,
22 listopada 1918: oddziały francuskie wkroczyły do Strasburga,
1919: traktat wersalski zapewnił Francji zwrot Alzacji,
1940–1944: Alzacja została ponownie zajęta przez III Rzeszę,
23 listopada 1944: generał Leclerc zajął Strasburg, Alzacja znów stała się francuska.
2021: planowane nadanie autonomii.

Ludność

Alzacja, zajmująca powierzchnię 8280 km², była do stycznia 2016 najmniejszym regionem administracyjnym Francji metropolitalnej. Równocześnie jest jednym z najgęściej zaludnionych regionów – średnio przypada 217 osób na 1 km². Największym miastem jest Strasburg, który jest ośrodkiem administracyjnym regionu, z populacją przekraczającą 270 tys. mieszkańców. Inne większe miasta to: Miluza (111,3 tys.), Colmar (65,7 tys.), Haguenau (33,3 tys.), Schiltigheim (31,8 tys.), Illkirch-Graffenstaden (24,6 tys.) oraz Saint-Louis (20,1 tys.).

Znacząca część mieszkańców Alzacji posługuje się płynnie językiem alzackim, będącym dialektem języka niemieckiego z pewnymi wpływami francuskimi. Przez długi czas był to język rodzimy dla większości Alzatczyków. W okresach 1871–1919 oraz 1940–1944, gdy region ten znajdował się pod niemiecką władzą, językiem urzędowym był niemiecki. Mimo to w niektórych dolinach Wogezów istniały osady, w których ludność posługiwała się wyłącznie językiem francuskim.

Język

Językami urzędowymi w regionie są: francuski oraz niemiecki (dialekt alemański).

Gospodarka

Gospodarka Alzacji jest zróżnicowana i obejmuje m.in.:

uprawę winorośli i produkcję win, takich jak riesling, szczególnie w rejonie między miastami Sélestat i Colmar,
uprawę chmielu oraz browarnictwo (okolice Strasburga),
przemysł leśny,
przemysł wydobywczy (fosfaty w głębinowych kopalniach soli potasowych, m.in. pod Miluzą; część z nich została zamknięta i przekształcona w obszary przemysłowe zones industrielles, gdzie funkcjonują firmy prowadzące różną działalność wytwórczą i usługową),
przemysł samochodowy (w Miluzie),
turystykę.

Flaga

Historyczna flaga Alzacji składa się z dwóch pasów: czerwonego na górze i białego na dole. Kolory te były często obecne w herbach alzackich miast i rodów w XIX wieku. 25 czerwca 1912 roku parlament Elsaß-Lothringen uznał tę flagę za symbol regionalny.