Alumnat papieski
Alumnat papieski (seminarium papieskie, kolegium papieskie) to instytucja edukacyjno-wychowawcza, której celem jest przygotowanie kandydatów do kapłaństwa oraz pracy misyjnej.
Pomysł założenia tego rodzaju szkół zainicjował papież Grzegorz XIII, aby przeciwdziałać protestantyzmowi oraz odzyskać dla katolicyzmu kraje, które już przyjęły protestantyzm. Dodatkowo dążył do zjednoczenia niektórych Kościołów prawosławnych z Kościołem katolickim. Pierwsze alumnaty papieskie powstały w Rzymie, kształcąc misjonarzy dla Niemiec (Collegium Germanicum, 1573), Węgier (Collegium Hungarianum, 1579), Anglii (1579), Greków (1583), Ormian (1584) oraz maronitów (1584). W miarę wzrastającej potrzeby zakładania alumnatów w pobliżu terenów misyjnych, zaczęto je tworzyć również poza Rzymem. W Austrii alumnaty powstały w Grazu (1573) i Wiedniu (1574), we Francji w Douai (1575), a w Pradze (1575) dla krajów Korony św. Wacława (Czechy, Morawy, Śląsk). Utworzono także alumnaty w Dylindze (1585) dla Niemiec oraz w Klużu (1585) dla Siedmiogrodu. Aby kształcić misjonarzy dla krajów skandynawskich i bałtyckich, w 1578 roku powstały alumnaty w Ołomuńcu i Braniewie (pierwszy na ziemiach polskich), a w 1582 roku alumnat w Wilnie.
Alumnaty papieskie były fundowane i utrzymywane w całości lub częściowo przez papieża. W XVI wieku alumnaty w Europie były prowadzone głównie przez jezuity (do czasu ich kasaty, potem były przejmowane przez inne zakony lub likwidowane). Program nauczania trwał zazwyczaj 4 lub 5 lat i obejmował szeroki zakres przedmiotów z dziedziny nauk humanistycznych, filozoficznych oraz teologicznych. Liczba uczniów zależała od zasobności fundacji; na przykład w Braniewie wynosiła 25, w Wilnie – 20, w Krasławiu – 8, a w Świerżniu – 13.
Po zakończeniu nauki, wychowankowie składali przysięgę, zobowiązującą ich do wierności oraz posłuszeństwa wobec Stolicy Apostolskiej w zakresie pracy duszpasterskiej na terenach wyznaczonych przez Kongregację Rozkrzewiania Wiary. Zobowiązywali się również, że nie przejdą do żadnej diecezji ani zakonu bez zgody Kongregacji.
Kasata zakonów jezuickich przez papieża w 1773 roku przyczyniła się do likwidacji alumnatów papieskich. W Polsce niektóre alumnaty zostały przejęte przez seminaria diecezjalne (jak w Braniewie), inne przez zgromadzenia zakonne (np. bazylianów) lub misjonarzy, jednak one również zostały później skasowane.
