Altroßgarten – historia i rozwój
Altroßgarten to dawne przedmieście, które znajduje się na północnym wschodzie od zamku, a po II wojnie światowej stało się częścią śródmieścia Królewca. Do 1945 roku pełniło funkcję siedziby parafii ewangelickiej.
W średniowieczu obszar ten był wykorzystywany jako pastwisko dla bydła. W 1542 roku książę Albrecht utworzył wolniznę (niem. Freiheit) nazwaną „Neue Huben”, w której z czasem powstały osady Hinter-Roßgarten (1560) oraz Vorder-Roßgarten (1576), obie z własnymi herbami. Altroßgarten (nazwa nadana później w celu odróżnienia od nowo utworzonego w następnym stuleciu Neuroßgarten po zachodniej stronie Steindamm) obejmowało teren między wschodnim brzegiem Stawu Zamkowego a wałami miejskimi, a jego południową granicę wyznaczała ulica Królewska (niem. Königstraße), obecnie znana jako ul. Frunzego (ros. ul. Frunze – ул. Фрунзе).
Kościół w Altroßgarten
W 1621 roku w Hinterroßgarten zbudowano niewielki drewniany kościół, który był filią Lipnika. Jednym z duchownych był ks. Georg Weissel. Na tym samym miejscu, wokół wciąż użytkowanej pierwszej świątyni, w latach 1651–1683 wzniesiono większy, murowany kościół trójnawowy z emporami oraz pozornym drewnianym sklepieniem krzyżowym, nawiązujący do gotyku, znany jako kościół na Altroßgarten (niem. Altroßgärter Kirche). Budowa wieży zakończyła się w 1693 roku. Wyposażenie wnętrza miało charakter barokowy, w tym ołtarz z 1677 roku, ambona z 1666 roku, baptysterium z 1692 roku oraz organy Adama Gottloba Caspariniego z 1747 roku, a także obrazy i epitafia. W 1932 roku przeprowadzono restaurację kościoła. Podczas działań wojennych uległ on uszkodzeniu, a ruiny zostały zniszczone w 1968 roku. Obecnie w tym miejscu przebiega ul. 9 Kwietnia (ros.: ul. 9 aprelja – ул. 9 aпреля). Przy kościele znajdowała się także studnia, której woda była niegdyś uważana za posiadającą nadprzyrodzone właściwości lecznicze.
Zabudowa przedwojenna
Wśród przedwojennej zabudowy dzielnicy przetrwała odbudowana reprezentacyjna Hala Miejska (niem. Stadthalle) – sala koncertowa z 1912 roku, znajdująca się przy dawnej ul. Vorderroßgarten, obecnie przekształcona w Muzeum Historyczno-Artystyczne (ros. Istoriko-chudožestvennyj muzej – Историко-художественный музей). Zachowały się również zabudowania szpitalne z końca XIX wieku, które wciąż pełnią swoje funkcje (d. Hinterrosgarten), obecnie przy ul. Klinicznej (ros. ul. Kliničeskaja – ул. Клиническая). W Hinterrossgarten znajdowała się również siedziba komendantury twierdzy.
Bibliografia
- Caspar Stein: Das Alte Königsberg. Eine ausführliche Beschreibung der drei Städte Königsberg… anno 1644, Hamburg, Verein für Familienforschung in Ost- und Westpreußen, 1998, ISBN 3-931577-14-7 (reprint wyd. Königsberg 1911)
- Adolf Boetticher: Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, H. 7, Königsberg, Königsberg, Teichert, 1897
- Georg Dehio: Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall Deutschordensland Preußen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
- Anatolij Bachtin; Gerhard Doliesen: Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreußen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2.
- Prusy Wschodnie – dokumentacja historycznej prowincji. Zbiory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora Zabytków w Królewcu (=Ostpreußen – Dokumentation einer historischen Provinz. Die photographische Sammlung des Provinzialdenkmalamtes in Königsberg), oprac. i red. bazy danych Jan Przypkowski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2006, ISBN 83-89101-44-0.
Linki zewnętrzne
Fotografie kościoła (jęz. ros.). enet.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-30)].
