Altes Palais

Altes Palais (w języku polskim „Stary Pałac”; znany również jako Kaiser-Wilhelm-Palais, czyli „Pałac Cesarza Wilhelma”) to pałac w stylu klasycystycznym, usytuowany w Berlinie, w dzielnicy Mitte, przy alei Unter den Linden. Został wzniesiony w latach 1834–1837 z myślą o księciu Wilhelmie, który później został królem Prus i cesarzem niemieckim. Książę mieszkał tam z żoną Augustą aż do swojej śmierci w 1888 roku. W kolejnych latach budynek pozostał w rękach rodziny Hohenzollernów. Po odbudowie w latach 1963–1964, spowodowanej zniszczeniami z czasów II wojny światowej, pałac stał się siedzibą Wydziału Nauk Prawnych Uniwersytetu Humboldtów, który wykorzystuje go do dziś.

Lokalizacja

Pałac znajduje się na rogu placu Bebelplatz oraz alei Unter den Linden. Można do niego dotrzeć komunikacją miejską, wysiadając na przystanku Berlin, Staatsoper, oddalonym o 100 metrów, obsługiwanym przez linie 100, 200, N2 i TXL. W odległości 300 metrów znajduje się przystanek Berlin, Unter den Linden/Friedrichstraße (linie 147, N6, 100, 200, N2 i TXL). Dodatkowo, w promieniu 200 metrów od pałacu znajduje się przystanek tramwajowy Berlin, Universitätsstraße, obsługiwany przez linie 12 i M1.

Historia

Pierwotnie w miejscu obecnego pałacu stał dom generała Ernsta Bernharda von Weylera, który przekazał go swojemu synowi. Gdy syn wyjechał do Wiednia, budynek zakupił Filip Wilhelm, najstarszy syn księcia Fryderyka Wilhelma i jego drugiej żony Doroty Zofii. Jego syn, Fryderyk Wilhelm, przebudował gmach na barokowy pałac o nazwie Palais Schwedt, służący jako berlińska rezydencja rodziny margrabiów Brandenburg-Schwedt. W 1817 roku pałac nabył generał Bogislav Friedrich Emanuel von Tauentzien, który zamieszkiwał go jako dowódca III Korpusu Armijnego. Po tym, jak w 1825 roku dowództwo nad korpusem objął książę Wilhelm, pałac przeszedł w jego ręce.

Ponieważ budynek nie spełniał wymagań księcia Wilhelma, jego brat Fryderyk Wilhelm planował zburzyć zarówno pałac, jak i przylegającą do niego Bibliotekę Królewską, aby zbudować monumentalny zespół budynków upamiętniających pruskiego króla Fryderyka II Wielkiego, przy współpracy architekta Karla Friedricha Schinkla. Książę jednak nie zaakceptował tych planów i zadecydował o budowie nowego, skromnego obiektu na miejscu istniejącego pałacu. Ostatecznie główny gmach oraz tylnie skrzydła, sięgające ulicy Behrenstraße, zostały zaprojektowane przez architekta Carla Ferdinanda Langhansa w stylu klasycystycznym i zbudowane w latach 1834–1837. Książę Wilhelm, koronowany w 1861 roku na króla Prus, a dziesięć lat później na cesarza niemieckiego, mieszkał w pałacu ze swoją żoną Augustą aż do swojej śmierci w 1888 roku (w Roku Trzech Cesarzy). Zajmował on parter wschodniej części budynku, a jego żona miała swoje mieszkanie na piętrze tej części. W 1854 roku przeprowadzono przebudowę wnętrz pałacu, kierowaną przez architekta Johanna Heinricha Stracka. Po śmierci Augusty w 1890 roku wszystkie pomieszczenia, w których mieszkała para monarsza, zostały przekształcone w miejsce jej pamięci, które udostępniono do zwiedzania. Po upadku niemieckiej monarchii w 1918 roku rodzina Hohenzollernów zachowała prawa do pałacu na mocy umowy podpisanej w 1926 roku z władzami Republiki Weimarskiej. W czasach rządów nazistowskich budynek otrzymał nazwę Altes Palais (pol. „Stary Pałac”).

W trakcie II wojny światowej, w 1943 roku, Altes Palais uległ zniszczeniu w wyniku pożaru spowodowanego bombami zapalającymi. W latach 1963–1964 przeprowadzono wierną odbudowę zewnętrznych form pałacu według projektu Fritza Meinhardta, z wyłączeniem tylnych skrzydeł. W nowoczesnych wnętrzach ulokowano Wydział Nauk Prawnych Uniwersytetu Humboldtów. W latach 2003–2005 przeprowadzono remont elewacji pałacu, którego koszt wyniósł 2,6 miliona euro. W 2007 roku, na zlecenie Stiftung Denkmalschutz Berlin (Berlińska Fundacja Ochrony Zabytków), zrekonstruowano pergolę, która nie była odbudowana w latach 60. XX wieku. Inwestycja o wartości 540 tysięcy euro została sfinansowana dzięki darowiznom oraz środkom pozyskanym z reklamy umieszczonej na rusztowaniu podczas prac budowlanych.

Architektura

Pałac posiada dwie kondygnacje oraz mezzanino. Jego surowa, klasycystyczna fasada, kontrastująca z sąsiednim barokowym budynkiem Starej Biblioteki, jest podzielona na trzynaście osi. Nad oknami górnej kondygnacji znajdują się trójkątne naczółki, a po bokach każdego z nich umieszczone są pilastry. Mezzanino ozdobione jest terakotowymi tarczami herbowymi oraz alegorycznymi posągami, które znajdują się między kwadratowymi oknami. Te dekoracje wykonano w przedsiębiorstwie Tobiasa Feilnera, według projektów Ludwiga Wilhelma Wichmanna. Najbardziej charakterystycznym elementem fasady jest balkon umieszczony nad pochylnią wejściową, wsparty na czterech kolumnach doryckich.

Zrekonstruowana w 2007 roku pergola jest podpiwniczona i składa się z czterech filarów wykonanych z piaskowca, zwieńczonych terakotowymi rzeźbami głów, na których opiera się belkowanie z kilku warstw drewna, pokrytego powłoką konserwującą. Na belkowaniu znajduje się krata zrobiona z drewnianych belek, a przed pergolą ustawiono ogrodzenie ochronne.