Alternaria brassicicola (Schwein.) Wiltshire
To gatunek grzybów należący do klasy Dothideomycetes, zaliczany do grupy mikroskopijnych grzybów.
Systematyka i nazewnictwo
W klasyfikacji według Index Fungorum, Alternaria brassicicola znajduje się w następujących kategoriach: Alternaria, Pleosporaceae, Pleosporales, Pleosporomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi.
Po raz pierwszy takson ten został opisany przez Lewisa Schweinitza w 1832 roku pod nazwą Helminthosporium brassicicola. Obecną, oficjalnie uznaną nazwę, nadał mu S.P. Wiltshire w 1947 roku.
Aktualnie znana jest jedynie anamorfa tego gatunku. Na podstawie badań molekularnych i ultrastrukturalnych ustalono, że teleomorfą jest jeden z gatunków grzybów z rodzaju Lewia.
Synonimy:
Morfologia
Grzybnię można łatwo hodować na sztucznych pożywkach, gdzie tworzy rozproszoną, ciemnooliwkową kolonię składającą się z septowanych strzępek. Na początku są one hialinowe, a potem stają się brunatnobrązowe lub oliwkowe, o szerokości od 1,5 do 7,5 μm. Konidiofory mogą występować pojedynczo lub grupami od 2 do 12, a czasami jeszcze więcej. Zwykle wznoszą się ponad grzybnię, są proste, czasami zgięte, cylindryczne, często nieco nabrzmiałe u podstawy, a ich barwa waha się od blado do średnio oliwkowej. Mają długość do 70 μm i szerokość 5–8 μm.
Konidia powstają zazwyczaj w łańcuszkach liczących 20 lub więcej sztuk, a te łańcuszki czasami się rozgałęziają. Konidia są proste, cylindryczne lub owalne, zazwyczaj zwężające się ku wierzchołkowi, mają zaokrągloną podstawę i krótkie dzioby. Posiadają od 1 do 6, sporadycznie do 11 przegród poprzecznych, w miejscach których są przewężone. Ich barwa waha się od blado oliwkowej do ciemnobrązowej, a powierzchnia jest gładka. Długość konidiów wynosi od 18 do 130 μm, a szerokość od 8 do 30 μm. Długość dzioba nie przekracza 1/6 długości całego konidium.
Rozwój
Konidiogeneza zachodzi w temperaturze od 8 do 30° C. Dojrzałe zarodniki powstają w czasie od 14 do 43 godzin, a w optymalnej temperaturze 16–24° C czas ten skraca się do 13 godzin. Kluczowe jest stałe zwilżenie wodą przez co najmniej 9–18 godzin lub względna wilgotność powietrza na poziomie co najmniej 91,5%. Konidiogeneza może również odbywać się na martwych szczątkach roślin. W badaniach stwierdzono, że zakażone liście rzepaku i kapusty, umieszczone na ziemi, wytwarzały aktywne zarodniki, dopóki tkanki liści nie uległy zniszczeniu, co w przypadku rzepaku trwało do 8 tygodni, a dla kapusty – do 12 tygodni.
Zarodniki A. brassicicola wnikają do tkanek żywiciela przez rany powstałe w wyniku prac polowych lub żerowania szkodników, a także przez aparaty szparkowe. Potrafią również penetrować zdrową epidermę, co odróżnia je od drugiego gatunku wywołującego czerń krzyżowych – Alternaria brassicae. Kiełkują w temperaturze od 7° C do 30° C. W temperaturze 15° C po 10 godzinach inkubacji kiełkowało 98% zarodników, natomiast w temperaturze 35° C i wyższej zarodniki nie kiełkują. Wilgotność jest niezbędna do kiełkowania, a czas zwilżenia wynosi co najmniej 5 godzin. Infekcje mogą występować również przy wilgotności względnej powietrza wynoszącej 95–100%, utrzymującej się przez 12–20 godzin. Optymalna temperatura dla rozwoju choroby to 30 °C.
Grzybnia oraz zarodniki A. brassicicola mogą przetrwać na powierzchni porażonych nasion do 2 lat, a wewnątrz nasion nawet 12 lat, jeśli przechowywane są w temperaturze 10° C przy wilgotności względnej 50%. Na porażonych martwych częściach roślin mogą przetrwać do 12 tygodni, wytwarzając przetrwalnikowe chlamydospory, które są odporne na przemarzanie oraz odwodnienie. Najdłużej zachowują żywotność w niskich temperaturach, około 3° C.
Występowanie i siedlisko
Gatunek o zasięgu kosmopolitycznym, szeroko rozpowszechniony na całym świecie. Działa jako saprotrof oraz pasożyt roślin z rodziny kapustowatych (krzyżowych). Jest jednym z patogenów odpowiedzialnych za chorobę znaną jako czerń krzyżowych i występuje częściej oraz jest bardziej groźny niż drugi patogen tej choroby – Alternaria brassicae.
