Altannik lśniący, altannik fioletowy
Altannik lśniący, znany również jako altannik fioletowy (Ptilonorhynchus violaceus), jest gatunkiem ptaka z rodziny altanników (Ptilonorhynchidae), który zamieszkuje dżungle deszczowe oraz inne lasy w dwóch regionach wschodniej Australii. Jego zasięg rozciąga się od północnego Queenslandu na północy aż po południową Wiktorię na południu. Jest to jedyny przedstawiciel rodzaju Ptilonorhynchus.
Podgatunki i zasięg występowania
W obrębie gatunku P. violaceus wyróżnia się dwa podgatunki:
- P. v. violaceus (Vieillot, 1816) – występuje od południowo-wschodniego Queenslandu do południowej Wiktorii.
- P. v. minor A.J. Campbell, 1912 – występuje w północno-wschodnim Queenslandzie.
Średnie wymiary
Długość ciała tego ptaka wynosi od 28 do 32 cm, a jego masa ciała to około 150 g.
Budowa altanki
W okresie od kwietnia do maja samce altanników przystępują do budowy tzw. altanki. Wybierają miejsce, gdzie następnie tworzą fundament z gałęzi. Następnie budują dwie łukowate ściany, które stykają się na górze, tworząc przejście. Na koniec samiec dekoruje wejście muszlami, piórami, kamieniami, kolorowymi owocami oraz innymi różnorodnymi przedmiotami. Często poszukuje także błyszczących kawałków szkła i metalu, w tym kluczyków samochodowych. Na zakończenie, używając kawałka kory, maluje ściany altanki mieszanką soków owocowych i własnej śliny, przy czym najczęściej preferowanym kolorem przez samice jest niebieski. Po zakończeniu budowy samce rozpoczynają tokowanie przed altanką, podskakując wokół niej, przelatując przez nią i wydając głośne dźwięki.
Umiejętność budowy altanki rozwija się u samców z wiekiem; młodsze ptaki zaczynają od prostszych konstrukcji, które z czasem stają się coraz bardziej skomplikowane. Altannik ma szczególną słabość do koloru niebieskiego, a ptaki hodowane w niewoli potrafią czasem zabijać małe, niebieskie ptaki, aby ozdobić nimi altankę. Obok altanek altanników znajdowano również różne przedmioty, takie jak srebrne monety, okulary, zegarki na łańcuszku, kule do broni oraz puste naboje.
Pożywienie
Altannik lśniący żywi się głównie owocami, które uzupełnia bezkręgowcami. Pokarm zdobywa zarówno na ziemi, jak i na gałęziach drzew. W zimie altanniki lśniące tworzą stada, w których może znajdować się do 50 ptaków, wspólnie poszukujących jedzenia. W tym okresie opuszczają bezpieczne lasy i udają się na otwarte tereny, takie jak pola, sady i ogrody, gdzie głównie poszukują owoców. Większe stado altanników jest w stanie „zebrać” wszystkie owoce z średniej wielkości sadu w ciągu tygodnia, co powoduje, że nie są lubiane przez ogrodników i rolników, którzy do nich strzelają. W niektórych rejonach w okolicy Melbourne ptaki te zostały już całkowicie wytępione.
Rozmnażanie
Samica, przyciągnięta śpiewem samca, może pozostawać w okolicy nawet przez kilka tygodni. To ona decyduje, czy przyjmuje zaloty, zanim po raz pierwszy wejdzie do altanki. Kiedy jest gotowa do parzenia, pochyla się do przodu. Po dokonaniu parzenia samica opuszcza ozdobioną altankę, przystępuje do budowy gniazda, w którym składa jaja. W tym czasie samiec kontynuuje rozbudowę swojej budowli, dekorując teren przed altanką i tańcząc w nadziei na przyciągnięcie kolejnych partnerek. Samica buduje gniazdo z gałązek na drzewie lub pnączej roślinie, w odległości kilkuset metrów od altanki. Składa od 2 do 3 białych, nakrapianych brązowymi plamkami jaj, które wysiaduje przez trzy tygodnie. Po wykluciu się piskląt, samica karmi je głównie owadami i kawałkami owoców, robiąc to samodzielnie, a także broniąc gniazda przed intruzami. Po trzech tygodniach pisklęta stają się samodzielne i opuszczają gniazdo.
Tryb życia
Altannik lśniący zamieszkuje dżungle deszczowe, wilgotne lasy eukaliptusowe oraz inne lesiste obszary wschodniej Australii. Tereny te są podzielone na dwie części – ptaki z północy są mniejsze niż te z południa. Altannik często opuszcza leśne kryjówki w poszukiwaniu pożywienia, przelatując na otwarte tereny. Żyje głównie w pojedynkę, a samce mają swoje terytoria. Rewiry tokowe poszczególnych samców są bronione i rozmieszczone w lasach w regularnych odstępach. W miesiącach zimowych, po zakończeniu sezonu lęgowego, altanniki łączą się w większe stada, które wspólnie poszukują pożywienia. W tym okresie ptaki opuszczają lasy i udają się na żer na otwarte tereny, w tym do sadów i ogrodów.
Altannik potrafi naśladować głosy różnych ptaków. Osobniki żyjące w miastach potrafią naśladować dźwięki, takie jak miauczenie kotów czy gwizdki.
Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje altannika lśniącego jako gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Mimo że populacja tego ptaka jest wciąż liczna, jej liczebność ma tendencję spadkową. W ciągu ostatnich stu lat populacje altanników lśniących zmniejszyły się z powodu niszczenia ich naturalnego środowiska oraz polowań.
Galeria
Przypisy
Linki zewnętrzne
Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
