Alstom Polska S.A. – Oddział w Katowicach
Alstom Polska S.A. – oddział zlokalizowany w Katowicach (wcześniej znany jako Alstom ZWUS Sp. z o.o., Bombardier Transportation (ZWUS) Polska, Zakłady Wytwórcze Urządzeń Sygnalizacyjnych – ZWUS) – to firma, która specjalizuje się w wytwarzaniu urządzeń zabezpieczenia ruchu kolejowego oraz urządzeń sygnalizacji kolejowej, które są wodo- i ognioodporne, a także iskrobezpieczne, dedykowanych dla przemysłu kolejowego. Siedziba przedsiębiorstwa mieści się przy ulicy Modelarskiej 12 w Katowicach, w dzielnicy Wełnowiec-Józefowiec.
Historia
W 1926 roku w Katowicach-Wełnowcu powstał prywatny zakład rzemieślniczy, którego właścicielem był Józef Pientka. Zakład przyjął nazwę „Zachodnio-Polska Budowa Telefonów” (w skrócie „Zapotel”). Na początku zatrudniał jedynie piętnastu pracowników, którzy produkowali armaturę kablową oraz sprzęt teletechniczny. W 1932 roku firma zmieniła nazwę na „TELSYG” – Wytwórnia Telefonów i Sygnałów Kolejowych. W obliczu kryzysu ekonomicznego, aby przetrwać, zakład połączył siły z Polską Akcyjną Spółką Elektryczną, licencjobiorcą szwedzkiego Ericssona. Dzięki temu asortyment firmy się powiększył, a liczba klientów wzrosła, co przyczyniło się do zwiększenia zatrudnienia. W 1937 roku większość produkcji przeniesiono do fabryki Ericssona w Radomiu. Podczas II wojny światowej zakład w Katowicach-Wełnowcu został poważnie zniszczony, gdyż Niemcy przechowywali w jego budynkach amunicję i broń, a podczas odwrotu wysadzili je.
Natychmiastowe działania były konieczne, aby odbudować zarówno zakłady, jak i system sygnalizacji kolejowej, by ponownie uruchomić przynajmniej najkrótsze linie kolejowe. W styczniu 1948 roku Ericsson podpisał umowę licencyjną z katowicką fabryką. Pracownicy zakładu pracowali niemal bez przerwy dzięki maszynom dostarczonym ze Szwecji. W 1948 roku rozpoczęto także produkcję dla przemysłu węglowego – urządzenia sygnalizacji kopalnianej nie były wówczas wytwarzane w żadnym innym zakładzie w Polsce. Produkowane urządzenia były wodo-, ognioodporne i iskrobezpieczne.
W 1959 roku na skrzyżowaniu ulic Dzierżyńskiego i Armii Czerwonej w Katowicach zainstalowano pierwszą w Polsce sygnalizację świetlną sterowaną elektrycznie, opartą na przekaźnikach. Wkrótce stała się ona znakomitą reklamą ZWUS. 1 stycznia 1961 roku na mocy rozporządzenia Ministra powstało przedsiębiorstwo pod nazwą „Zakłady Wytwórcze Urządzeń Sygnalizacyjnych” (ZWUS) w Katowicach-Wełnowcu, które powstało z połączenia trzech istniejących oddziałów: Gotartowickiej Fabryki Sygnałów Kolejowych, Żorskiej Fabryki Sygnałów Kolejowych oraz Katowickiego ZWUS. Na przełomie lat 1964 i 1965 przy ZWUS utworzono Centralne Biuro Konstrukcyjne Urządzeń Sygnalizacyjnych (CBKUS), które pełniło funkcję jednostki nadrzędnej w zakresie prac konstrukcyjnych urządzeń sterowania ruchem kolejowym.
W 1972 roku na katowickim rynku zainstalowano pierwszą kolumnę telefoniczną milicjanta, zaprojektowaną przez Jerzego Dudę-Gracza, która umożliwiała kontakt z funkcjonariuszem w razie potrzeby. Jerzy Duda-Gracz, jako pracownik ZWUS, kierował również galerią malarstwa, która powstała w katowickim zakładzie w 1973 roku. W 1986 roku ZWUS został przejęty przez Polskie Koleje Państwowe, co nie miało jednak istotnego wpływu na działalność firmy. 19 grudnia 1991 roku, po długotrwałych negocjacjach pomiędzy PKP a ABB, podpisano umowę o utworzeniu spółki joint venture ABB ZWUS Signal Sp. z o.o.
W maju 2001 roku kanadyjska firma Bombardier Transportation nabyła 40% udziałów ZWUS, a w 2011 roku katowicka fabryka została w pełni przejęta przez tę kanadyjską firmę. W 2021 roku, po przejęciu aktywów Bombardiera przez koncern Alstom, spółka funkcjonowała w strukturach tej grupy jako Alstom ZWUS Sp. z o.o. Od 2023 roku działa jako oddział Alstom Polska S.A. w Katowicach.
Zmiany nazwy w latach 1986–2023
- 1986–1991: PKP ZWUS
- 1991–1996: ABB Zwus Signal Sp. z o.o.
- 1996–1999: ABB Daimler-Benz Transportation Zwus Sp. z o.o.
- 1999–2001: Adtranz Zwus Sp. z o.o.
- 2001–2021: Bombardier Transportation (ZWUS) Polska Sp. z o.o.
- 2021–2023: Alstom ZWUS Sp. z o.o.
- 2023–obecnie: Alstom Polska S.A. oddział w Katowicach
