Alstom Konstal

Alstom Konstal

Alstom Konstal to firma z siedzibą w Chorzowie, która specjalizuje się w produkcji pojazdów szynowych, w tym wagonów metra oraz tramwajów, a także podzespołów dla pociągów. Zakład został założony w 1864 roku jako część Huty Królewskiej, a w 1917 roku uzyskał niezależność jako osobne przedsiębiorstwo. W trakcie II wojny światowej fabryka była częścią koncernu Reichswerke Hermann Göring, produkując na potrzeby armii III Rzeszy. W okresie PRL-u stanowiła kluczowego dostawcę tramwajów oraz taboru kolejowego w Polsce i innych krajach. W 1995 roku akcje spółki trafiły do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, co zapoczątkowało współpracę z francuską firmą GEC Alsthom, która zakupiła przedsiębiorstwo w 1997 roku i zmieniła jego nazwę na Alstom.

Historia

Geneza i początki działalności (1864–1918)

W latach 60. XIX wieku nastąpił szybki rozwój kolei na Śląsku, co doprowadziło do powstania w 1864 roku Warsztatów Przetwórczych (niem. Verarbeitungswerkstätte). Warsztaty te były częścią chorzowskiej Huty Królewskiej (niem. Königshütte) i mieściły się na terenie dawnej walcowni stali. Ich celem było przetwarzanie stali na różne akcesoria do torów i taboru kolejowego.

W 1870 roku hutę wraz z Warsztatami nabył hrabia Hugo Henckel von Donnersmarck. W 1871 roku utworzono przedsiębiorstwo Zjednoczone Huty Królewska i Laura Spółka Akcyjna dla Górnictwa i Hutnictwa (niem. Vereinigte Königs- und Laurahütte Actien Gesellschaft für Bergbau und Hüttenbetrieb), a Warsztaty Przetwórcze zostały rozbudowane. Nowe wydziały produkcyjne otwierano w kolejnych latach, w tym wydział produkcji mostów i konstrukcji stalowych w 1894 roku oraz wydział produkcji wagonów kolejowych w 1895 roku. Asortyment obejmował różnorodne wagony, w tym pocztowe, cysterny, wagony garnkowe oraz specjalne do transportu materiałów dla walcowni stali. W 1917 roku warsztaty stały się samodzielnym przedsiębiorstwem o nazwie Zarząd Warsztatów Huty Królewskiej (niem. Werkstättenverwaltung Königshütte).

Okres międzywojenny (1918–1939)

Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski w 1922 roku, nazwa przedsiębiorstwa została spolszczona na Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura Spółka Akcyjna w Katowicach, jednak nadal pozostawała w rękach niemieckich. Kryzys ekonomiczny oraz wojna celna z Niemcami spowodowały spadek produkcji. W 1929 roku powstała Consolidated Silesian Steel Corporation, która objęła większość niemieckich zakładów na Śląsku, w tym Górnośląskie Zjednoczone Huty. W 1936 roku polska strona zaproponowała przejęcie zakładów, co doprowadziło do powstania Wspólnoty Interesów Górniczo-Hutniczych Spółka Akcyjna, która stała się największym koncernem na Górnym Śląsku.

W 1936 roku zbudowano czteroosiowy wagon silnikowy serii ESCx, znany jako Luxtorpeda, a w 1939 roku wykonano pierwsze spawane pudła wagonów osobowych.

Okres II wojny światowej (1939–1945)

Po wkroczeniu niemieckich wojsk do Chorzowa, majątek Wspólnoty przeszedł pod zarząd koncernu Reichswerke A.G. für Berg- und Hüttenbetriebe Hermann Göring. Warsztaty zmieniły nazwę na Górnośląskie Zakłady Metalowe Spółka Akcyjna Huty Królewskiej/Górny Śląsk (niem. Oberschlesische Metallwerke Aktien-Gesellschaft Königshütte/Oberschlesien). Zatrudnienie Polaków zostało znacznie ograniczone, a produkcja została przekształcona na potrzeby wojskowe. W zakładzie wytwarzano elementy do okrętów podwodnych oraz broń. Po wojnie, w styczniu 1945 roku, Chorzów został zajęty przez wojska radzieckie, a fabryka doznała znacznych zniszczeń. Rozpoczęto prace remontowe, a fabryka wznowiła działalność pod nazwą Warsztaty Przetwórcze w Chorzowie.

Mostowagon i Konstal (1945–1997)

Po wojnie zakład przyjął nazwę Chorzowska Wytwórnia Mostów i Wagonów (Mostowagon). W początkowych latach powojennych główną produkcją były mosty oraz konstrukcje stalowe. W 1946 roku dostarczono pierwsze powojenne węglarki dla PKP. W tym okresie rozpoczęto także produkcję tramwajów, wzorując się na niemieckich wagonach. W 1948 roku zakład został przekształcony w przedsiębiorstwo państwowe Chorzowska Wytwórnia Konstrukcji Stalowych (Konstal), kontynuując produkcję wagonów i elementów stalowych.

W latach 50. i 60. fabryka rozwijała produkcję tramwajów oraz wagonów towarowych, a także lokomotyw kopalnianych. Zbudowano wiele typów wagonów, w tym samowyładowcze i wieloosiowe. W 1973 roku powstał prototyp typu 105N, który stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych typów tramwajów w Polsce.

W latach 80. fabryka wprowadzała nowe technologie i produkowała wagony dla kolei w różnych krajach. W 1990 roku rozpoczęto produkcję wagonów platformowych do transportu kontenerów, a w 1995 roku zbudowano prototypowy wagon typu 112N.

Część koncernu Alstom (od 1997)

W 1997 roku, po wniesieniu akcji do NFI, Alstom przejął zakład. Rozpoczęto produkcję nowych typów wagonów towarowych oraz tramwajów. W latach 1998–2001 dostarczono niskopodłogowe wagony dla polskich miast. W 2001 roku fabryka skoncentrowała się na produkcji pojazdów metra, dostarczając pociągi Metropolis dla warszawskiego metra oraz innych miast europejskich.

Do końca 2006 roku koncern Alstom zainwestował w zakład przeszło 43,7 mln euro, a w 2007 roku – 4 mln euro, co pozwoliło na modernizację infrastruktury oraz wznowienie produkcji całych pociągów. W 2012 roku otwarto nową halę produkcyjną, co zwiększyło wydajność i zatrudnienie.

Działalność

Zakłady Alstom Konstal w Chorzowie, wraz z biurem w Warszawie, są jedynym przedstawicielem transportowej części koncernu Alstom w Polsce. Fabryka jest jednym z większych producentów dla transportu szynowego w Europie, zajmując się produkcją:

• wagonów metra z rodziny Metropolis,
• tramwajów z rodziny Citadis,
• podzespołów dla pojazdów z rodzin Coradia i Coradia LINT.

Zestawienie produkcji

• Tramwaje
• Wagony metra
• Wagony silnikowe
• Wagony towarowe
• Lokomotywy kopalniane
• Mosty

Dyrektorzy i prezesi

Przypisy

Bibliografia

Krzysztof Soida, Tomasz Igielski, Jan Karpiński, Krzysztof Dubiński, Michał Szylin: Od Warsztatów Przetwórczych do Alstom Konstal S.A. 135 lat zakładu. Wyd. I. Łódź: Emi-Press, 1999. ISBN 83-904079-4-9.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia przedstawiające hale produkcyjne zakładów Alstom Konstal w 2007

Zdjęcia przedstawiające hale produkcyjne zakładów Alstom Konstal w 2010 (cz. 1)

Zdjęcia przedstawiające hale produkcyjne zakładów Alstom Konstal w 2010 (cz. 2)