Alpinia (Alpinia Roxb.)
Alpinia to rodzaj bylin z rodziny imbirowatych (Zingiberaceae), obejmujący około 230 gatunków, które można spotkać w tropikalnej i subtropikalnej Azji, Australii oraz na wyspach Oceanii. Niektóre z tych gatunków są uprawiane jako rośliny ozdobne, podczas gdy młode pędy innych są spożywane jako warzywo. Aromatyczne liście wykorzystywane są do owijania gotowanego ryżu. Ważnym gatunkiem leczniczym była alpinia lekarska, szczególnie w przeszłości.
Morfologia
Pokrój
Rośliny te są zielne i charakteryzują się grubym, pełzającym kłączem. Z kłącza wyrastają zazwyczaj liczne nibyłodygi, które tworzą się z pochew liściowych. Liście są zwykle liczne, mają owalną lub lancetowatą blaszkę.
Kwiaty
Kwiaty alpinia są duże i zebrane w szczytowy kwiatostan, który może mieć formę wiechy, grona lub kłosa, będącego luźnym lub gęstym. Rozwijający się kwiatostan jest otoczony od 1 do 3 pochwiastymi podsadkami. Przysadki wspierające kwiaty są zazwyczaj obecne, mogą być płasko rozpostarte lub rurkowato zwinięte, a czasami kapturkowato osłaniają kwiat. Kielich jest zielonkawy, zrosły w rurkę lub mający kształt dzwonka, czasami rozcięty z jednej strony. Korona składa się z trzech listków, które tworzą krótką rurkę, przy czym środkowy listek jest kapturkowaty i zazwyczaj większy od bocznych. Z sześciu pręcików tylko jeden jest funkcjonalny, dwa inne pręciki wewnętrznego okółka są płatkowato ukształtowane i zrośnięte w często okazałą warżkę (labellum), która czasami bywa większa od płatków korony, a innym razem niepozorna. Boczne pręciki mogą być zredukowane do prątniczków lub występować w ogóle. Słupek jest pojedynczy, dolny, z trójkomorową zalążnią i zazwyczaj wyraźnym znamieniem.
Owoc
Owocem jest zazwyczaj kulista torebka, która może być sucha lub mięsista, zawierająca liczne nasiona z osnówką.
Systematyka
Pozycja i podział według APWeb (zaktualizowany system APG III z 2009)
Rodzaj alpinia należy do podrodziny Alpinioideae Link, w obrębie rodziny imbirowatych (Zingiberaceae), która jest kladem siostrzanym rodziny kostowcowatych (Costaceae). Wraz z tą rodziną alpinia jest częścią rzędu imbirowców (Zingiberales), który należy do jednoliściennych (monocots) w obrębie roślin okrytonasiennych.
Wykaz gatunków
Przypisy
