Alphecca

Alphecca (Alfa Coronae Borealis, α CrB) to najjaśniejsza gwiazda w konstelacji Korony Północnej, znajdująca się w odległości około 75 lat świetlnych od Słońca.

Nazwa

Tradycyjna nazwa tej gwiazdy, Alphecca, pochodzi z arabskiego ‏ناير الفكة‎ Al Nāʽir al Fakkah, co tłumaczy się jako „jasna [gwiazda] naczynia” lub „pęknięty pierścień”. Inna nazwa, Gemma, oznacza „klejnot” i odnosi się do centralnego miejsca, jakie ta jasna gwiazda zajmuje w koronie. Jeszcze jedna nazwa, Gnosia (Stella Coronae), pojawia się w „Georgikach” autorstwa Wergiliusza. W 2016 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna formalnie zatwierdziła nazwę Alphecca dla tej gwiazdy.

Właściwości fizyczne

Alphecca to biała gwiazda ciągu głównego, choć jest również klasyfikowana jako podolbrzym. Należy do typu widmowego A1.

Jest to gwiazda podwójna, zmienna zaćmieniowa, podobna do Algola (Beta Persei). Drugi składnik co 17,3599 doby powoduje zaćmienie jaśniejszej gwiazdy, co skutkuje spadkiem jasności o około 0,1m. Składniki są oddalone od siebie w przestrzeni o zaledwie 0,13–0,27 au (średnio 0,20 au), co stanowi około połowy odległości Merkurego od Słońca.

Jaśniejsza z gwiazd, Alfa Coronae Borealis A, ma temperaturę wynoszącą około 10 tysięcy kelwinów i jest 67 razy jaśniejsza od Słońca. Jej promień i masa są 2,7 razy większe niż odpowiednie wartości dla Słońca. Gwiazda obraca się z prędkością 133 km/s na równiku, co odpowiada okresowi obrotu około 10 dni. Otacza ją dysk pyłowy, podobnie jak w przypadku Wegi.

Słabszy składnik, Alfa Coronae Borealis B, to żółty karzeł o masie 0,92 masy Słońca, który emituje silne promieniowanie rentgenowskie, co świadczy o jego dużej aktywności magnetycznej oraz młodym wieku (kilka milionów lat).

Gwiazda należy do tzw. Gromady Wielkiej Niedźwiedzicy, luźnej gromady otwartej, która zawiera m.in. pięć jasnych gwiazd Wielkiej Niedźwiedzicy.