Alpenverein Südtirol

Alpenverein Südtirol (w skrócie AVS) to kluczowe stowarzyszenie alpinistyczne i turystyczne, reprezentujące niemieckojęzyczną i ladyńskojęzyczną społeczność Południowego Tyrolu. Działa od 1946 roku, jednak jego korzenie sięgają drugiej połowy XIX wieku.

Organizacja ta zrzesza ponad 57 421 członków (stan na 30 września 2011), skupionych w 32 oddziałach i 58 sekcjach lokalnych. Siedziba centrali mieści się w Bozen w Południowym Tyrolu. Językami urzędowymi w AVS są niemiecki i ladyński.

Alpenverein Südtirol jest członkiem UIAA oraz ARC. Posiadanie ważnej legitymacji AVS umożliwia uzyskanie zniżek na noclegi w alpejskich schroniskach zarządzanych przez Österreichischer Alpenverein (ÖAV), Deutscher Alpenverein (DAV), Club Alpino Italiano (CAI), Club Alpin Suisse (CAS), Club Alpin Français (CAF) oraz wiele innych, mniejszych organizacji alpinistycznych.

Zadania i cele

AVS, poza typowymi zadaniami związanymi z górami, takimi jak utrzymywanie i remontowanie schronisk, konserwacja szlaków, organizacja wycieczek górskich oraz szkolenie przewodników, angażuje się również w podtrzymywanie i promowanie kultury oraz sztuki alpejskiej, a także języków, tradycji oraz obyczajów Południowego Tyrolu. Cele kulturalne AVS realizowane są poprzez:

Prowadzenie Muzeum Alpejskiego,
Gromadzenie i udostępnianie zbiorów Biblioteki Alpejskiej,
Prowadzenie Archiwum Górskiego,
Publikowanie własnych opracowań dotyczących regionów górskich,
Organizowanie wystaw, wykładów i spotkań,
Organizowanie masowych spotkań i imprez o charakterze kulturalnym.

Historia

Przed I wojną światową turyści oraz alpiniści z Południowego Tyrolu byli zorganizowani w oddziałach i sekcjach Deutscher und Österreichischer Alpenverein (DuÖAV). Pierwsze oddziały tej organizacji powstały w Bozen oraz w Niederdorf w dolinie Pustertal w 1869 roku. W 1910 roku na terenie Południowego Tyrolu istniało już 15 oddziałów DuÖAV, które zainicjowały budowę 19 schronisk górskich, wyznakowały setki szlaków oraz prowadziły szkolenie przewodników.

Po I wojnie światowej, w wyniku Traktatu w San Germain, cały Południowy Tyrol znalazł się w granicach Włoch. Wraz z dojściem faszystów do władzy, rozpoczęła się intensywna italianizacja regionu. W 1923 roku oddziały DuÖAV zostały zlikwidowane administracyjnie, a ich majątek, w tym schroniska, przekazano Club Alpino Italiano.

Pod koniec 1945 roku władze alianckie, sprawujące tymczasową administrację nad Włochami, zezwoliły na powołanie stowarzyszenia górskiego, które skupiałoby niemiecką i ladyńską ludność Południowego Tyrolu. Mimo że sprawy organizacyjne trwały około pół roku, oficjalne spotkanie, na którym utworzono Alpenverein Südtirol, miało miejsce 14 czerwca w Bozen.

Pomimo oficjalnego zezwolenia na działalność demokratyczną, władze włoskie niechętnie patrzyły na AVS, traktując go często jako organizację podejrzaną. Nie zwrócono także dawnego majątku AVS przejętego przez CAI.

Po wprowadzeniu w życie Statutu Autonomicznego Prowincji Bozen, znanego jako Pakiet, oraz wprowadzeniu pełnej dwujęzyczności w Południowym Tyrolu, a w niektórych gminach także trójęzyczności, AVS zaczął odzyskiwać niewielką część majątku dawnego DuÖAV. Obecnie toczy się sprawa dotycząca rewindykacji ważnego schroniska Payer Hütte pod Ortlerem.

Na przełomie XX i XXI wieku Alpenverein Südtirol zainicjował proces digitalizacji szlaków górskich w Południowym Tyrolu. Od 2007 roku wszystkie szlaki są dostępne w systemie GPS.

Oddziały AVS

Centrala Bozen

Oddział Ahrntal
Oddział Brixen
Oddział Bruneck
Oddział Drei Zinnen
Oddział Etschtal
Oddział Gröden
Oddział Hochpustertal
Oddział Innerulten
Oddział Kaltern
Oddział Klausen
Oddział Laas
Oddział Lana
Oddział Latsch
Oddział Mals
Oddział Martell
Oddział Meran
Oddział Olang
Oddział Passeier
Oddział Prad
Oddział Sand In Taufers
Oddział Schlanders
Oddział Schlern
Oddział St. Martin
Oddział St. Pankraz
Oddział St. Pauls
Oddział Sterzing
Oddział Ulten
Oddział Unterland
Oddział Untervinschgau
Oddział Villnöss
Oddział Welschnofen

Literatura

Boensch A., et al., (1969): Festschrift zur Hundertjahrfeier der Sektion Bozen im Alpenverein 1869-1969, Verlag der Sektion Bozen im Alpenverein, Bozen.
Boensch A., et al., (1970): 100 Jahre Sektion Meran im Alpenverein 1870-1970, Poetzelberger, Meran.
AVS, (1975): Bergsteigen und Wandern um Brixen. Festschrift zur Hundertjahrfeier der Sektion Brixen im Alpenverein 1875-1975, Athesia, Bozen.
Mengin R., (2001): Die Anfänge des deutschen und österreichischen Alpenvereins in Süd- und Welschtirol – eine Vereinsgeschichte am Beispiel der Sektionen Bozen, Meran und Trient im Vergleich von 1869 bis 1920, Universität Innsbruck, Innsbruck.
Kammerer H., (2009): Schutzhütten in Südtirol: Schutzhütten des Alpenvereins Südtirol „AVS”, Club Alpino Italiano „CAI” und private Schutzhütten, Tappeiner, Lana.
DAV, ÖAV, AVS, et al., (2001): Berg heil! – Alpenverein und Bergsteigen 1918-1945, Böhlau, Köln – Wien.