Aloza tęczowa

Aloza tęczowa, znana również jako aloza wielkooka (Alosa pseudoharengus), to gatunek ryby należący do rodziny śledziowatych (Clupeidae).

Występowanie

Ten gatunek występuje w północno-zachodniej części Atlantyku, od Zatoki Św. Wawrzyńca i Nowej Szkocji aż po Karolinę Północną. Dodatkowo, można go spotkać w jeziorach Seneca i Cayuga w stanie Nowy Jork. Po wprowadzeniu do jeziora Ontario, rozprzestrzenił się po wszystkich Wielkich Jeziorach.

Aloza tęczowa tworzy stada, zazwyczaj w pobliżu ujść rzek, gdzie wchodzi na tarło. Preferuje głębokości od 56 do 110 m, z maksymalną głębokością 145 m.

Cechy morfologiczne

Ryba ta osiąga maksymalną długość 40 cm (zwykle 30 cm) oraz masę ciała do 200 g. Ciało jest umiarkowanie spłaszczone, z wyraźnym kielichowatym brzuchem pokrytym łuskami. Żuchwa wystaje poza szczękę, a w przedniej części pyska znajdują się małe zęby, które z wiekiem zanikają. Średnica oka jest większa niż długość pyska. Na dolnej części pierwszej pary łuków skrzelowych wyrostki filtracyjne rozwijają się w liczbie od 38 do 44. Płetwy brzuszne mają 9 promieni.

Ubarwienie grzbietu jest szarozielone, a za głową znajduje się ciemna plama. Wnętrze jamy otrzewnej jest srebrzyste.

Odżywianie

Młode osobniki w rzekach żywią się okrzemkami, widłonogami oraz małżoraczkami, podczas gdy dorosłe preferują krewetki i małe ryby. Naturalnymi drapieżnikami alozy są sandacz amerykański, bass małogębowy, Pomoxis, pstrągi, a także rekiny i minogi. Wśród pasożytów znajdują się kolcogłowy, tasiemce, przywry oraz widłonogi.

Rozród

Aloza tęczowa dojrzewa płciowo, osiągając długość powyżej 11 cm w wieku od 2 do 5 lat, przy czym populacje słodkowodne dojrzewają wcześniej niż te słonowodne. Tarło odbywa się od marca do sierpnia, podczas migracji w górę rzek, gdzie ryby tarłują w jeziorach i w wolnych odcinkach rzek. Również populacje jeziorowe migrują do swoich dopływów. Po tarle ryby wracają do morza lub jeziora. Tarło zazwyczaj ma miejsce wieczorem, w temperaturze nieprzekraczającej 27,8 °C. Ikra jest pelagiczna, okrągła, gładka i nielepka, z ziarnistym, jasnym żółtkiem o bursztynowym do żółtego koloru. W temperaturze 7 °C inkubacja trwa 15 dni, w temperaturze 15 °C 6 dni, 3,5 dnia w temperaturze 21 °C, a przy 28 °C tylko 2 dni.

Larwy po wykluciu pozostają w pobliżu tarlisk, a po 1 lub 2 tygodniach, gdy osiągną długość około 10 mm, tworzą stada. W okresie letnim i jesiennym, czasami również w listopadzie i grudniu, migrują do morza.

Znaczenie

Aloza tęczowa jest istotna z perspektywy rybołówstwa; bywa łowiona przez wędkarzy i sprzedawana w różnych formach: świeżej, solonej, wędzonej lub mrożonej. Czasami jest wykorzystywana do połowów homarów i krabów, a także do produkcji karmy dla zwierząt. Niestety, nadmierne połowy, zanieczyszczenie wód oraz zabudowa rzek przyczyniły się do spadku jej liczebności.