Aloza niebieska
Aloza niebieska, znana również jako aloza małooka (Alosa aestivalis), to gatunek małej, ławicowej ryby morskiej z rodziny śledziowatych (Clupeidae).
Występowanie
Gatunek ten można znaleźć w zachodniej części Oceanu Atlantyckiego, od stanu Massachusetts na północy po Rzekę Św. Jana na Florydzie. Na północy występuje aż po wyspę Cape Breton w Nowej Szkocji oraz w rzece Mohawk, sięgając nawet 150 km w głąb lądu. Badania prowadzone przez Ian Blackburn oraz Karin Limburg mają na celu ustalenie, czy osobniki w rzekach stanu Nowy Jork pochodzą z migracji, czy też są tam osiedlone na stałe. Aloza niebieska preferuje wody o głębokości do 50–55 metrów.
Ryba ta żyje na głębokości od 5 do 55 m, prawdopodobnie spędza zimę bliżej dna na otwartym morzu, a wiosną zbliża się do wybrzeża.
Cechy morfologiczne
Aloza niebieska osiąga długość około 27 cm (maksymalnie 40 cm) i wagę od 200 do 400 g. Ciało ma wydłużony kształt, w przekroju owalne, z 47–53 kręgami. Na brzuchu widoczny jest wyraźny kil z łusek, a linia boczna nie jest bardzo wyraźna. Oczy i skrzela są stosunkowo małe. W górnej szczęce znajduje się wyraźne nacięcie, a dolna szczęka wystaje poza górną. Młode ryby mają maleńkie zęby, które z wiekiem zanikają. Posiada 7 par łuków skrzelowych, z 41–52 wydłużonymi wyrostkami filtracyjnymi na górnej części pierwszej pary łuków (u ryb do 10 cm długości mają one normalną długość). Płetwa grzbietowa jest romboidalna i ma 15–20 promieni, a płetwa odbytowa 15–21 promieni. W płetwach piersiowych znajduje się 14–18 promieni, a w płetwach brzusznych 9–11 promieni.
Grzbiet ryby ma granatowy kolor, a za głową znajduje się ciemna plama. Płetwy brzuszne, odbytowa i grzbietowa mają kolor pomarańczowy lub czerwonawy, natomiast płetwy piersiowe i ogonowa są ciemniejsze, w odcieniu niebieskim lub srebrnym. Jama otrzewnej jest czarna.
Rozród
Aloza niebieska osiąga dojrzałość płciową przy długości około 25 cm, w wieku 3–4 lat.
Podobnie jak inne ryby z rodziny śledziowatych, aloza niebieska rozmnaża się oraz przebywa w stanie larwalnym w wodach słodkich lub słabo zasolonych. Dorosłe osobniki migrują do akwenów, gdzie odbywa się tarło, począwszy od połowy kwietnia, gdy temperatura wód w rzekach wynosi 6–9 °C. Większość osobników tarło odbywa latem, między końcem czerwca a końcem lipca (w Zatoce Chesapeake tarło odbywa się w kwietniu, w rzece Connecticut od kwietnia do września, w rzece Delaware od kwietnia do czerwca, a w rzece Potomak w kwietniu i maju). Aloza preferuje górne biegi rzek lub płytkie strumienie o silnym nurcie i kamienistym dnie. Tarło odbywa się w dużych grupach, głównie późnym popołudniem i wieczorem. Samice mogą być otoczone przez kilku lub kilkanaście samców, które pobudzają je do wypuszczenia ikry, ocierając się o ich grzbiet. W tym samym czasie samce uwalniają nasienie do wody. Ikra składana jest na dnie, wśród kamieni; ma okrągły, gładki i lepki kształt, w kolorze żółtym, pomarańczowym lub bursztynowym, a żółtko zajmuje około 1/4 średnicy jaja.
Wylęg następuje po 50–72 godzinach. Młode ryby, osiągając długość około 5 cm, kierują się w dół rzeki. Aloza niebieska żyje około 8–12 lat, w zależności od warunków środowiskowych. Dojrzałość płciową osiąga w wieku 3–4 lat.
Odżywianie
Podstawową częścią diety alozy niebieskiej jest zooplankton. Żywi się głównie widłonogami (Acartia, Alteutha, Eurytemora, Pseudodiaptomus i Thalestris), krylem (Corophiumi, Gammarus), mniejszymi gatunkami krewetek (np. Crangon), lasonogami (Neomysis), małżoraczkami (Cypris), równonogami oraz larwami owadów. Zjada również niewielkie ryby.
Najczęściej spotykanymi pasożytami alozy niebieskiej są kolcogłowy (Acanthocephala) oraz nicienie (Nematoda).
Znaczenie
Aloza niebieska ma istotne znaczenie w rybołówstwie, gdzie jest sprzedawana zarówno świeża, jak i solona.
Przypisy
Bibliografia
Alosa aestivalis (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 17 marca 2011]
