Alona Arzamasskaja
Alona Arzamasskaja, znana również jako Алёна Арзамасская po rosyjsku oraz Олёна Эрзямассонь w języku erzjańskim (urodzona w Wyjezdnoje, zmarła w 1670 roku) była erzjańską kozaczką, która brała udział w powstaniu chłopskim w latach 1665–1671, kierowanym przez Stiepana Razina.
Życiorys
Alona Arzamasskaja pochodziła z Wyjezdnoje, małej miejscowości w Powołżu, w pobliżu Arzamasu. Jako młoda kobieta została zmuszona do małżeństwa z dużo starszym mężczyzną, który wkrótce po ślubie zmarł. Po jego śmierci Arzamasskaja wstąpiła do monasteru św. Mikołaja w Arzamasie, gdzie poświęciła czas na lekturę oraz naukę medycyny. Jednakże, nie mogąc znieść rygorystycznego życia w klasztorze, w 1669 roku postanowiła go opuścić. Ścięła włosy i zaczęła udawać mężczyznę.
Po ucieczce z klasztoru, Arzamasskaja zorganizowała oddział liczący 200 mężczyzn, z którymi przyłączyła się do powstania chłopskiego dowodzonego przez Stiepana Razina. Z czasem jej oddział zwiększył się do 300–400, a nawet 6 000 mężczyzn, którzy nie zdawali sobie sprawy, że ich przywódca to kobieta. Oddział Arzamasskiej zyskał sławę dzięki zdobyciu Tiemnikowa w 1670 roku, gdzie rządziła przez dwa miesiące. Dzięki swoim umiejętnościom medycznym oraz zdolnościom w łucznictwie, zyskała szacunek i zaufanie Kozaków.
Po trzech miesiącach armia cara Aleksego I rozpoczęła kampanię mającą na celu stłumienie rebelii. 30 listopada 1670 roku Tiemnikow został zdobyty przez wojska carskie pod dowództwem generała Jurija Dołgorukowa. Arzamasskaja, aby uniknąć pojmania, schowała się w miejscowej cerkwi, gdzie zastrzeliła kilku żołnierzy, zanim została ujęta. W celu ustalenia tożsamości przywódców powstania była poddawana torturom, jednak nie zdradziła żadnych informacji.
Wkrótce Arzamasskaja została oskarżona o zbójnictwo, a według niektórych źródeł także o czary, herezję i nielegalną ucieczkę z klasztoru. Została skazana na śmierć przez spalenie na stosie. Z relacji świadków wynika, że podczas egzekucji nie wydała z siebie żadnego dźwięku ani nie okazała strachu.
