Alojzy Seget (urodzony 25 listopada 1897 roku w Lubomi, zmarł 3 sierpnia 1968 roku tamże) był powstańcem śląskim, porucznikiem Wojska Polskiego oraz dowódcą 4. (później 15.) Raciborskiego Pułku Piechoty.
Życiorys
Był synem Franciszka i Franciszki z domu Stukator. Jego starszy brat, Józef, również był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej oraz powstańcem śląskim. Alojzy uczęszczał do niemieckiej szkoły podstawowej, a następnie do szkoły handlowej w Raciborzu. Już jako mały chłopiec działał jako kolporter „Nowin Raciborskich” oraz „Katolika”. W trakcie nauki należał do polskiego kółka teatralnego w Raciborzu oraz do Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”. Był także związany z Domem Polskim „Strzecha” w Raciborzu. W czasie I wojny światowej został wcielony do niemieckiej armii (od 17 sierpnia 1914 do 31 stycznia 1919), gdzie walczył na froncie zachodnim i został ranny. Ostatnie miesiące wojny spędził w szpitalu w Gdańsku. Uczestniczył w walkach w Gdańsku i Berlinie podczas rewolucji w Niemczech w 1918 roku, a także dostarczał broń powstańcom wielkopolskim. Ukończył szkołę szturmową oraz kurs obsługi karabinów maszynowych.
W lutym 1919 roku wrócił do rodzinnej wioski i wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, przyjmując pseudonim Heinrich Waldhöh. W ramach POW prowadził działalność organizacyjną w południowo-wschodniej i południowo-zachodniej części powiatu raciborskiego. Brał udział w I powstaniu śląskim (1919), a po jego klęsce przebywał w Czechosłowacji. Po amnestii wrócił do Raciborza. W II powstaniu śląskim (1920) pełnił funkcję dowódcy II baonu w powiecie raciborskim, jednak nie mógł prowadzić szerszej działalności, ponieważ trwało ono zaledwie kilka dni, a stacjonujące w Raciborzu oddziały włoskie skutecznie uniemożliwiły koncentrację jego jednostek. Następnie przeszedł specjalistyczne szkolenie wojskowe. W III powstaniu śląskim był dowódcą 4. (później 15.) Raciborskiego Pułku Piechoty, na którego czele opanował prawobrzeżną część powiatu raciborskiego i skutecznie obronił środkowy odcinek linii Odry w walkach w okolicach Bukowna i Olzy.
W okresie międzywojennym pełnił funkcję naczelnika gminy w Luboni oraz był mistrzem budowlanym. W 1923 roku ożenił się z Emilią z domu Bugdoł. Był członkiem Związku Powstańców Śląskich i aktywnie działał w kole w Luboni. Organizował w Lubomi ochotniczą straż pożarną oraz uczestniczył w wielu towarzystwach społeczno-kulturalnych, m.in. był wiceprezesem koła Związku Obrony Kresów Zachodnich. W latach 30. XX wieku posiadał samochód osobowy. Podczas kampanii wrześniowej bronił, wraz z byłymi powstańcami i młodzieżą harcerską, środkowego i północnego odcinka Odry. Następnie przedostał się do Rumunii, a później przez Jugosławię i Włochy dotarł do Francji. Walczył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, gdzie został ranny. Ostatecznie trafił do Anglii, gdzie ukończył studia administracyjne oraz działał w Centralnym Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny.
W 1946 roku powrócił do kraju i osiedlił się w Pszowie, gdzie pracował w Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłu Węglowego. Był założycielem lokalnej Samopomocy Chłopskiej, a do 1949 roku pełnił funkcję jej prezesa. Należał do organizacji kombatanckich, w tym do ZBoWiD-u. W ostatnich latach życia mieszkał w rodzinnym domu w Lubomi, gdzie zmarł. Został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Lubomi.
Pozostawił po sobie wspomnienia, które zostały opublikowane w: Wspomnienia Opolan, tom 2, pod redakcją Aliny Glińskiej, Kazimierza Malczewskiego i Andrzeja Pałosza, Warszawa 1965, Instytut „Pax”, s. 357-363, oraz w Ze wspomnień uczestników, „Wrocławski Tygodnik Katolików” 1971 nr 18 s. 2.
Odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Śląski Krzyż Powstańczy
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych
- Gwiazda Górnośląska
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Srebrny Krzyż Zasługi
Upamiętnienie
Alojzy Seget jest patronem jednej z ulic w Raciborzu. W 85. rocznicę wybuchu III powstania śląskiego, na mocy uchwały Rady Gminy, nowo wybudowana hala sportowa w Lubomi została nazwana jego imieniem. W 2009 roku na budynku gminy w Lubomi wmurowano tablicę pamiątkową poświęconą Alojzemu Segetowi.
Przypisy
Bibliografia
Franciszek Hawranek, Aleksander Kwiatek, Wiesław Lesiuk, Michał Lis, Bolesław Reiner: Encyklopedia Powstań Śląskich. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego w Opolu, 1982, s. 501.
