Alojzy Osiński

Alojzy Osiński

Alojzy Osiński (ur. 4 marca 1770, zm. 10 czerwca 1842 w Ołyce) był biskupem sufraganem łuckim, bibliografem, mówcą oraz filologiem polskim.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jana Osińskiego herbu Junosza oraz Barbary z domu Markowskiej jako najstarszy syn. Miał młodszego brata, Ludwika.

Swoje pierwsze kroki edukacyjne stawiał w Radomiu, gdzie uczęszczał do kolegium pijarów. W 1784 roku wstąpił do tego zakonu w Drohiczynie. W 1791 roku rozpoczął pracę nauczyciela w szkołach pijarskich, wykładając matematykę, fizykę i logikę. W latach 1802–1806 pełnił funkcję prefekta w szkołach pijarskich, a następnie przez następne 18 lat nauczał literatury polskiej, łacińskiej oraz historii starożytnej w liceum w Krzemieńcu.

W 1817 roku został kanonikiem katedry łuckiej oraz prałatem. W 1820 roku otrzymał od papieża Piusa VII tytuł towarzysza rzymskiego dworu laterańskiego oraz odznaczenie w postaci orderu złotej ostrogi. W 1824 roku został asesorem konsystorza oraz deputatem w Wilnie. Rok 1828 przyniósł mu tytuł doktora teologii oraz kanonika w katedrze wileńskiej. W 1831 roku objął stanowisko infułata ołyckiego, a w 1833 roku został rektorem wileńskiej akademii duchownej.

W 1839 roku został mianowany biskupem sufraganem diecezji łuckiej i osiedlił się w Ołyce. Był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie oraz Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.

Dorobek

Wydrukowany

W jego dorobku wydawniczym znalazły się:

• Nauka ojca dana synowi jadącemu do Akademii, Warszawa 1801,
• Kazanie na pogrzebie Krystyny Radzimińskiej, 1803,
• Słownik mitologiczny z przyłączeniem obrazo pisma (Jeonologia), Warszawa 1806—1812, 3 tomy,
• Kazanie na pogrzebie Michała Jerzego Wandalina Mniszcha, Warszawa 1806,
• Mowa przy rozpoczęciu popisów rocznych w Gimnazjum Wołyńskim, Krzemieniec 1807,
• Kazanie na pogrzebie Tomasza Lenczowskiego, podkomorzego krzemienieckiego, Krzemieniec 1808,
• Kazanie przy otwarciu nauk w Gimnazjum Wołyńskim, Krzemieniec 1808, oraz w 1809,
• Kazanie na obchodzie pogrzebowym Józefa Czecha, Krzemieniec 1811,
• O życiu i pismach Ks. Skargi, Krzemieniec 1812,
• Pochwała ks. Onufrego Kopczyńskiego, Warszawa 1817,
• O życiu i pismach Tadeusza Czackiego, Krzemieniec 1811,
• Kazanie na exekwiach po J. O. Ks. Czartoryskim, Warszawa 1823,
• Mowa na obchód pamiątki Fr. Scheidta, Krzemieniec 1807,
• Łza i nadzieja, dwa wyjątki z Bogactw mowy polskiej, Wilno 1835,
• Wiadomość o biskupie Wileńskim Pawle Algimontowiczu Księciu Olszańskim, zamieszczona w Wizerunkach Nauk. Poczet nowy t. XI.

W rękopisie

• Żywoty Biskupów Wileńskich w 26 zeszytach,
• Wiadomość o życiu i pismach pisarzów polskich z rozbiorem ich dzieł w 20 tomach,
• Bogactwa mowy polskiej, słownik języka polskiego, zachowało się 15 tomów,
• Obraz życia i pism ks. Jakóba Wujku z Wągrowca, wraz z obszerną wiadomością o biblijach, psałterzach, kancyonałach różnych wyznań,
• O jezuitach w Polsce w kontekście nauk, z wyszczególnieniem wszystkich Jezuitów piszących po polsku i po łacinie,
• O literaturze polskiej, łacińskiej oraz poezji,
• Opis zakładów chwalebnych w kolegiacie Ołyckiej,
• Związek szlachty litewskiej przeciwko Sapiehom.

Przypisy

Bibliografia

S. Orgelbrand: Encyklopedia Powszechna. T. XX. Warszawa: S. Orgelbrandt, 1865, s. 114-115. [dostęp 2021-05-17]. (pol.).

J.B. KSIĄDZ ALOIZY OSIŃSKI. „Dziennik Warszawski”. 291, s. 3, 2 listopada 1855. Warszawa. [dostęp 2021-05-18].